རུས་མི་གཅིག་པའི་རྒྱལ་རབས་ཚན་པ་ལྔ།

ཡོང་ཁུངས་Wikipedia

ཐང་རྒྱལ་རབས་འཐོར་བའི་རྗེས་སུ་རུས་མི ང་མི་གཅིག་པའི་རྒྱལ་རབས་ཚན་པ་ལྔ་བྱུང་ས་སྟེ། ༡.ལེའང་རྗེས་མ(后梁) ༢.ཐང་རྗེས་མ(后唐) ༣.ཅིན་རྗེས་མ(后晋) ༤.ཧན་རྗེས་མ(后汉)༥.ཀྲའོ་རྗེས་མ(后周)བཅས་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་དེ་རྣམས་ཀྱང་བྱང་ཕྱོགས་ཀྲུང་ཡོན་ས་ཁུལ(དེང་སང་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལུའོ་དབྱང་ལྟེ་བར་བྱས་པ)དུ་བྱུང་བ་ཡིན(སྤྱི་ལོ༩༠༧ནས༩༦༠)བར། ༡.ཧོའུ་ལེའང་། ཐང་རྒྱལ་རབས་དུས་མཇུག་གི་ཞིང་པའི་འོས་ལངས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་ཧོང་ཁྲའོས(黄巢)ཞིང་པའི་གསར་བརྗེའི་སྲིད་དབང་བཙུགས་ནས་རྒྱལ་པོ་བྱེད་སྐབས་བློན་པོ་བྱེད་མཁན་ཀྲུའུ་ཝེན(朱温)གྱིས་ཐང་ལ་མགོ་བཏགས་རྗེས་ཐང་གོང་མ་ཐང་ཨེད་རྡིའི་ལི་ཁྲུའུ་ཁྲི་ལོ་བཞི་པ་མེ་ཡོས(༩༠༧)ལོར་གོང་མ་ཐང་ཨེད་རྡི་གོ་གནས་ལས་ཕབ་སྟེ་རང་ཉིད་གོང་མ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། རྒྱལ་རབས་ཀྱི་མིང་ལ་ལེའང(ལྱང)རྒྱལ་རབས་རྗེས་མ་ཟེར་བ་དང་རྒྱལ་ས་ནི་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁའི་ཧྥེང་ཡིན། རྒྱལ་རབས་འདིར་སྔ་རྗེས་སུ་གོང་མ་མི་རབས་གསུམ་བྱུང་བས་སྤྱི་ལོ༩༠༧ནས༩༡༣བར་ལོ་ངོ་བཅུ་བདུན་པར་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༢.ཧོའུ་ཐང་སྟེ་ཐང་རྗེས་མ་ནི་ལེའང་རྗེས་མའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མུ་རྟིས་ཀྲུའུ་ཀྲེན་གྱི་ལུང་ཏེ་ཁྲི་ལོ་གསུམ་པ་ཆུ་ལུག(༩༢༣)ལོར་ཐང་གི་རིགས་རྒྱུད་ཡིན་པའི་དཔོན་རིགས་ལི་ཚུན་ཁུས་ཟེར་བས་ལེའང་རྗེས་མའི་རྒྱལ་རབས་གཏོར་ཏེ་རང་ཉིད་རྒྱལ་པོ་བྱས་པའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་མིང་ལ་ཐང་རྗེས་མ་ཟེར་ཞིང་། རྒྱལ་ས་ནི་ཧོ་ནན་གྱི་ལུའོ་དབྱང་ཡིན་པ་དང་། རྒྱལ་རབས་དེར་རྒྱལ་པོ་མི་རབས་བཞི་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ལི་ཡིན། སྤྱི་ལོ(༩༢༣)ནས(༩༣༦)བར་ལོ་ངོ་བཅུ་བཞི་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༣.ཧོའུ་ཅིན་སྟེ་ཅིན་རྗེས་མ་ནི་ཐང་རྗེས་མའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བཞི་པ་ཐང་མུ་དྷིས་ལི་ཚུང་ཁེའི་ཆིང་ཆིན་ཁྲི་ལོ་གསུམ་པ་མེ་སྤྲེལ(༩༣༦)ལོར་དེའི་མག་པ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཧྲི་ཅིང་ཐང་ཟེར་བས་སྲིད་དབང་ཕྲོགས་ཏེ་རང་ཉིད་རྒྱལ་པོ་བྱས་པའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་མིང་ལ་ཅིན་རྗེས་མ་ཟེར་ཞིང་། རྒྱལ་ས་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁའེ་ཧྥེང་ཡིན། རྒྱལ་རབས་དེར་རྒྱལ་པོ་མི་རབས་གཉིས་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ཧྲི་ཡིན། སྤྱི་ལོ(༩༣༦)ནས(༩༤༦)བར་ལོ་ངོ་བཅུ་གཅིག་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༤.ཧོའུ་ཧན་སྟེ་ཧན་རྗེས་མ་ནི་ཅིན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མི་རབས་གཉིས་པ་ཁྲུའུ་རྟི་ཧྲི་ཀྲུང་ཀུས་ཀྱི་ཁའི་ཡུན་ཁྲི་ལོ་བཞི་པ་མེ་ལུག(༩༤༧)ལོར་ཆིས་ཏན་མི་རིགས་ཀྱི་འགོ་གཙོ་ཡེ་ལུས་ཏེ་ཀོང་གིས་ཅིན་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དམག་དྲངས་ཏེ་གཏོར་ཞིང་། རྒྱལ་ཕྲན་རྒྱལ་པོ་ལིའུ་ཀྲི་ཡན་ཟེར་བས་གོ་སྐབས་དེ་དང་བསྟུན་ནས་རང་ཉིད་ཅིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་བྱས་པའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་མི་ལ་ཧན་རྗེས་མ་ཟེར། རྒྱལ་ས་ནི་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁའེ་ཧྥེང་ཡིན། རྒྱལ་རབས་དེར་རྒྱལ་པོ་མི་རབས་གཉིས་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ལིའུ་ཡིན་ཞིང། སྤྱི་ལོ(༩༤༧)ལོ་ནས(༩༥༠)བར་ལོ་བཞི་ལས་སྲིད་དབང་བཟུང་མ་ཐུབ། ༥.ཧོའུ་ཀྲའུ་སྟེ་ཀྲའོ་རྗེས་མ་ནི་ཧན་རྗེས་མའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མི་རབས་གཉིས་པ་ཧན་ཝུ་དྷིས་སྲིད་ལོ་བཞི་པ་ལྕགས་ཕག(༩༥༡)ལོར་རྒྱལ་ཕྲན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཀའོ་ཝེ་ཟེར་བས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་ལ་ཀྲའོ་རྗེས་མ་ཟེར་ཞིང་། རྒྱལ་ས་ནི་ཧོ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁའེ་ཧྥེང་ཡིན། རྒྱལ་རབས་འདིར་རྒྱལ་པོ་མི་ཐོག་གསུམ་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ཀོའུ་ཡིན་ལ། སྤྱི་ལོ(༩༥༡)ནས(༩༦༠)བར་ལོ་བཅུའི་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་བ་བཅས་རྒྱལ་རབས་ལྔ་པོ་དེས་ལོ་ལྔ་བཅུ་ང་བཞི་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། གཞན་ཡང་གོང་གསལ་རྒྱལ་རབས་ལྔ་པོ་དེ་དང་དུས་མཚུངས་ལྷོ་ཕྱོགས་འབྲི་ཆུ་འབབ་རྒྱུད་ས་ཁུལ་དུ་སྔ་རྗེས་སུ་རྒྱལ་རབས་བཅུ་བྱུང་སྟེ། ༡.ཝུ་རྒྱལ་རབས། ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཐང་ཀྲའོ་ཙུང་གི་ཅིང་ཧྥ་ཁྲི་ལོ་དང་པོ(༨༩༢)ལོར་ཅང་སུའུ་ཞིང་ཆེན་གྱི་དབྱང་ཀྲོའུ་ལ་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཝུ་རྒྱལ་རབས། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་བཞི་བྱང་བའི་རུས་མིང་ནི་དབྱང་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༨༩༢)ནས(༩༣༧)བར་ལོ་ངོ་ཞེ་དྲུག་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༢.མིན་རྒྱལ་རབས། ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཐང་ཀྲོའུ་ཙུང་གི་ཅིང་ཧྥུ་ཁྲི་ལོ་གཉིས་པ། སྤྱི་ལོ(༩༨༣)ལོར་ཧྥུ་ཅིའན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཧྥུ་ཀྲོའུ་ལ་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་མིན་རྒྱལ་རབས། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་ལྔ་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ཝང་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༨༩༣)ནས(༩༤༥)བར་ལོ་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༣.ཝུ་གཡོད། གོང་དང་དུས་མཚུངས་སུ་ཀྲེ་ཅའང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཧང་ཀྲོའུ་ལ་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཝུ་གཡོད། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་ལྔ་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ཆིའནཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༨༩༣)ནས(༩༧༨)བར་ལོ་ངོ་བརྒྱད་བཅུ་གྱ་དྲུག་བར་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༤.ཁྲུའུ་རྒྱལ་རབས། ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཐང་ཀྲའུ་ཙུང་གི་ཆེན་ཉིང་ཁྲི་ལོ་གསུམ་པ་སྤྱི་ལོ(༨༩༦)ལོར་ཧུའུ་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁྲང་ཧྲ་ལ་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཁྲུའུ་རྒྱལ་རབས། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་དྲུག་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་མྰ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༨༩༦)ནས(༩༥༡)བར་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༥.ཆན་ཧྲུའུ། ཧྲུའུ་སྔོན་མ། ཐང་རྒྱལ་རབས་རྫོགས་ནས་སྤྱི་ལོ(༩༠༧)ལོར་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁྲེང་ཏུར་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཧྲུའུ་སྔོན་མ། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་གཉིས་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ཝང་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༩༠༧)ནས(༩༢༥)བར་ལོ་ངོ་བཅུ་དགུའི་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༦.ཅིང་ནན། གོང་གསལ་དང་དུས་མཚུངས་སུ་ཧོ་པེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཅིའང་ཧྲན་ལ་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཅིང་ནན། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་ལྔ་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ཀའོ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༩༠༧)ནས(༩༦༣)བར་ལོ་ངོ་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པའི་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༧.ནན་ཧན།(ཧན་ལྷོ་མ)སྤྱི་ལོ(༩༡༧)ལོར་ཀོང་ཏུང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཀོང་ཀྲོའུ་ལ་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཧན་ལྷོ་མ། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་བཞི་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ལིའུ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༩༡༧)ནས(༩༧༡)བར་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་ང་ལྔའི་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༨.ཧོའུ་ཧྲིའུ།(ཧྲུའུ་རྗེས་མ)སྤྱི་ལོ(༩༣༤)ལོར་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁྲེང་ཏུར་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཧྲུའུ་རྗེས་མ། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་གཉིས་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་མེང་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༩༣༤)ནས(༩༦༥)བར་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༩.ནན་ཐང་(ཐང་ལྷོ་མ)སྤྱི་ལོ(༩༣༧)ལོར་ཅང་སུའུ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ནན་ཅིན་ལ་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཐང་རྗེས་མ་དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་གསུམ་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་མེང་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༩༣༧)ནས(༩༧༥)བར་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་སོ་དགུ་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་། ༡༠.པེ་ཧན།(ཧན་བྱང་མ)སྤྱི་ལོ(༩༥༡)ལོར་ཧྲན་ཤིས་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཐའི་ཡོན་ལ་རྒྱལ་ས་བྱས་པའི་ཧན་བྱང་མ། དེ་ལ་རྒྱལ་རབས་བཞི་བྱུང་བའི་རུས་མིང་ནི་ལིའུ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱི་ལོ(༩༥༡)ནས(༩༧༩)བར་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་བར་སྲིད་དབང་དཟུང་བ་བཅས་གོང་གསལ་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་པོ་ཕལ་ཆེ་བ་དུས་མཚུངས་སུ་གནས་པའི་ལོ་གྲངས་སྔ་རྗེས་བསྡོམས་སྤྱ་ལོ(༨༩༢)ནས(༩༧༩)བར་ལོ་གྲངས་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་བརྒྱད་རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་ཞིང་བྱང་ཕྱོགས་སུ་བྱུང་བའི་རྒྱལ་རབས་ལྔ་ནི་རྒྱལ་རབས་སྔ་མ་རྒྱལ་རབས་རྗེས་མས་གཏོར་ནས་སྲིད་དབང་བཟུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལྷོ་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་དུ་བྱུང་བའི་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་པོ་དུས་ཐོག་ཕལ་ཆེར་མཉམ་པའི་ནང་སྒེར་ཚུགས་བྱས་ཏེ་གནས་པ་ཡིན་པ་དེས་ལྷོ་བྱང་རྒྱལ་རབས་ལྔ་དང་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུའི་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་མཚོན་ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་རེད།དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས།