ཚད་མ་རིག་པ་
སྤྱིའི་མཚན་ཉིད།
[རྩོམ་སྒྲིག]ཚད་མ་རིག་པ་ཞེས་པ་ནི།གཞན་གྱི་ལོག་པར་རྟོག་པ་ཚར་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་རིག་པའི་གནས་ཞིག་ཡིན།དེ་ཡང་དོན་གྱི་གནས་ལ་འཁྲུལ་པ་ཚར་གཅོད་པ་སྟེ། གཞལ་བྱ་ཡུལ་དང༌། འཇལ་བྱེད་ཡུལ་ཅན་དང༌།དེ་རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་བཅས་ཞིབ་མོར་གཏན་ལ་འབེབས་པར་བྱེད་པའི་རིག་པའི་གནས་ཞིག་ལ་ཟེར།དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་ཕྱི་རོལ་པ་དང༌། ནང་པའི་གཞུང་སོ་སོར་ཡོད།ནང་པའི་གཞུང་ལ་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་གཉིས་ལས།ཕྱི་མ་ནི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོས་མཛད་པའི་ཚད་མ་ཀུན་བཏུས་སོགས་དང༌།སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་དཔལ་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས་མཛད་པའི་ཚད་མ་སྡེ་བདུན་དང༌།དེ་དག་གི་འགྲེལ་བ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཡོད་དོ།།
སྒྲ་ཡངས་འཇུག་དང་དོག་འཇུག་གི་དོན།
[རྩོམ་སྒྲིག]སྤྱིར་བཏང་ལ་ཚད་མའི་དོན་ནི་སླུ་བ་མེད་པའམ་མི་བསླུ་བ་སྟེ་རང་གིས་རྟོགས་བྱའི་དོན་དངོས་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་དང། དོན་དངོས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་ཞིང་། དེ་ཡང་གཞལ་བྱའི་གྲངས་དང་ཆེ་ཆུང་ལ་སོགས་པའི་ཚད་ལ་འཁྲུལ་བ་མེད་པ་དང་། ཡང་ན་རྒྱུ་མཚན་དང་གཏན་ཚིགས་ཡང་དག་པའི་སྒོ་ནས་འཁྲུལ་བ་མེད་པ་ཞིག་ལ་ཚད་མར་འཇོག་པ་ཡིན་ལ། བསམ་བློ་གང་ཞིག་ཚད་མ་ཡིན་མིན་དེ་ཡང་བསམ་བློ་དེས་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་དོན་དེ་གནས་ཚུལ་དངོས་དང་མཐུན་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་འཇོག་པ་ཡིན།
འབྲེལ་ཡོད་བརྩམས་ཆོས་བྱུང་བའི་དཀར་ཆག་དང་དེའི་ལོ་རྒྱུས།
[རྩོམ་སྒྲིག]སྤྱིར་བཏང་ཚད་མ་རིག་པ་ཞེས་པ་སྒྲ་ཡངས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བཤད་ན་རྟོག་གེའི་རིག་པ་ལ་ཡང་གོ་ཆོག་པ་ལྟར། རྟོག་གེའི་རིག་པ་ནི་རྒྱ་གར་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་བྱུང་གོང་གི་ལོ་མང་པོ་ཞིག་གི་སྔོན་ནས་དྲང་སྲོང་ལྷའི་བླ་མ་ཞེས་པས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་ཐོག་མར་བརྩམས་ཤིང་། དེ་མཚུངས་དྲང་སྲོང་འཇིག་རྟེན་མིག་ཅེས་པས་ལས་རྒྱུ་འབྲས་མེད་པར་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་བརྩམས། དེ་ནས་མུ་སྟེགས་པའི་སྟོན་པ་དྲང་སྲོང་སེར་སྐྱ་ཞེས་པས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་རྣམ་གྲངས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔར་འདུས་པར་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་བརྩམས།
སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་རྒྱ་གར་དུ་དར་རྗེས་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་པའི་མདོ་སྡེ་མང་པོས་ཚད་མ་གསུམ་གྱི་རྣམ་བཞག་སྐོར་བསྟན། རྗེས་སུ་དུས་རབས་བདུན་པའི་འགོ་ཙམ་དུ་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་སློབ་མ་རང་ལས་མཁས་པ་བཞིའི་ནང་ཚན་ཚད་མ་ལ་མཁས་པ་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོས་ཐོག་མར《དམིགས་པ་བརྟག་པ》དང《སེལ་བར་བརྟག་པ》སོགས་བསྟན་བཅོས་ཐོར་བུ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་མཛད། རྗེས་སུ་བསྟན་བཅོས་དེ་དག་གི་བརྗོད་དོན་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པར་བཞེད་ནས《ཚད་མ་ཀུན་བཏུས》མཛད། འདི་ལ་ལེའུ་དྲུག་སྟེ། མངོན་སུམ་ལེའུ། རང་དོན་རྗེས་དཔག་གི་ལེའུ། གཞན་དོན་རྗེས་དཔག་གི་ལེའུ། དཔེ་དང་དཔེ་ལྟར་སྣང་བ་བརྟག་པའི་ལེའུ། གཞན་སེལ་བརྟག་པའི་ལེའུ། ལྟག་ཆོད་བརྟག་པའི་ལེའུ་བཅས་དྲུག་ཡོད། སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་སློབ་དཔོན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས་སློབ་དཔོན་དབང་ཕྱུག་སྡེའི་དྲུང་དུ《ཚད་མ་ཀུན་འཏུས》ཚར་གསུམ་གསན་ནས་སློབ་དཔོན་གྱི་གནང་བ་ཐོབ་པ་ལྟར《ཚད་མ་སྡེ་བདུན》བརྩམས་པར་མཛད་ཅིང་། 《ཚད་མ་སྡེ་བདུན》ནི་གཙོ་བོ་ལུས་ལྟ་བུའི་བསྟན་བཅོས་གསུམ(རྒྱས་པར་སྟོན་པ《ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ》 འབྲིང་དུ་སྟོན་་པ《ཚད་མ་རྣམ་ངེས》 བསྡུས་ནས་སྟོན་པ《ཚད་མ་རིགས་ཐིགས》བཅས)དང་འཕྲོས་པ་ཡན་ལག་ལྟ་བུའི་བསྟན་བཅོས་བཞི(རང་དོན་ལེའུ་ལས་འཕྲོས་པ《གཏན་ཚིགས་རིགས་པ》དང་། ལྟག་ཆོད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གཏན་ལ་འབེབས་པ《འབྲེལ་བ་བརྟག་པ》 གཞན་དོན་ལེའུ་ལས་འཕྲོད་པ་《རྒྱུད་གཞན་གྲུབ་པ》དང《རྩོད་པའི་རིགས་པ》གཉིས་བཅས་ཡིན)བཅས་བཞི་ཡོད། དེ་དག་གི་ནང་ནས《ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ》ལ་ལེའུ་བཞི་སྟེ། རང་དོན་ལེའུ། ཚད་མ་གྲུབ་པའི་ལེའུ། མངོན་སུམ་ལེའུ། གཞན་དོན་ལེའུ་བཅས་ཡོད། 《ཚད་མ་རྣམ་ངེས》ལ་ལེའུ་གསུམ་སྟེ། མངོན་སུམ་ལེའུ། རང་དོན་ལེའུ། གཞན་དོན་ལེའུ་བཅས་ཡིན།《ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ》ལ་སློབ་དཔོན་ལྷ་དབང་བློ་དང་། ཤཱཀྱ་བློ་གཉིས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ཡོད་ཅིང་། སློབ་དཔོན་དུལ་བ་ལྷས《ཚད་མ་སྡེ་བདུན》ཀ་ལ་འགྲེལ་པ་ཡོད་ལ། རྒྱན་མཁན་པོ་ཤེས་རབ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས《ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ》ལ་འགྲེལ་པ་མཛད། སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གིས《ཚད་མ་རྣམ་ངེས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་འཐད་ལྡན་ཆེན་མོ》《རིགས་ཐིགས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་སློབ་མ་ལ་ཕན་པ》སོགས་ཚད་མའི་གཞུང་མང་པོ་ཡོད། ཚད་མའི་བསྟན་བཅོས་དེ་དག་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་ནི་ཐོག་མར་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་དུས་སུ་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་རྨ་དགེ་བའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས《ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ》ཐོག་མར་བསྒྱུར། རྗེས་སུ་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་མཇུག་ཏུ་རྔོག་ལོ་ཙཱ་བ་བློ་ལྡན་ཤེས་རབ་ཀྱིས《ཚད་མ་སྡེ་བདུན》བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཞིང་། 《ཚད་མ་རྣམ་ངེས》ལ་འགྲེལ་བཤད་མཛད། ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས《ཚད་མ་རིགས་གཏེར》འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པ་མཛད། གཞན་ཡང་ས་སྐྱའི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་གཡག་རོང་པ། པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་མཆོག་ལྡན། འུ་ཡུག་པ་རིགས་པའི་སེང་གེ། ཉ་དབོན་ཀུན་དགའ་དཔལ་བ། རྗེ་བཙུན་རེད་མདའ་བ་སོགས་དང་། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ། རྒྱལ་ཚབ་དར་མ་རིན་ཆེན། མཁས་གྲུབ་དགེ་ལེགས་དཔལ་བཟང། པཎ་ཆེན་མཆོག་ལྷ་འོད་ཟེར། གྲྭ་ཆུང་བ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པོ་དགེ་འདུན་གྲུབ། དྲུང་ཆེན་ལེགས་པ་བཟང་པོ། པཎ་ཆེན་བསོད་ནམས་གྲགས་པ། འཇམ་དབྱངས་དགའ་བའི་བློ་གྲོས། ཐོས་བསམ་གླིང་པཎ་ཆེན་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན། དཔག་ཐོག་པ་སངས་རྒྱས་དཔལ་རིན། བྱང་སྟོན་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ། ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་འབྱོར་དཔལ་བཟང། རྟ་ནག་དགེ་འདུན་བློ་བཟང་། ཐོས་བསམ་གླིང་དྲི་མེད་བཤེས་གཉེན། ཀ་བཞི་འཛིན་པ་དགེ་འདུན་བསམ་གྲུབ། ཀུན་མཁྱེན་བསྟན་པ་དར་བཟང་། ཁྲི་སྨོན་སྨོན་ལམ་དཔལ་བ། གངས་ཅན་སྟོབས་ལྡན་འོད་ཟེར། པཎ་ཆེན་བྱམས་པ་ཆོས་མཆོག། གངས་ཅན་ཆོས་སྐུ་དཔལ་འབྱོར། རྗེ་བཙུན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན། མུས་པ་བློ་གྲོས་སེང་གེ འཇམ་དབྱངས་བཞད་པ་ངག་དབང་བརྩོན་འགྲུས་སོགས་ཀྱིས་མཛད་པ་སོགས་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀྱི་མཁས་དབང་མང་པོས་མཛད་པ་ཡོད།