བོད་ཁམས་སིལ་བུར་འཐོར་བའི་དུས་སྐབས།

བོད་ཁམས་སིལ་བུར་འཐོར་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྐོར།

གཅིག བཙན་པོ་བཀྲོངས་ཤིང་དབུ་གཡོ་འཁྲུག་པ།

དེ་ལྟར་སྤྱི་ལོ་841པའི་ལྕགས་བྱ་ལོར་བཙན་པོ་དར་མས་སྲིད་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བ་རང་ཁ་རང་གསོ་བྱེད་དགོས་པའི་བཀའ་ལུང་བསྒྲགས་རྗེས། དེ་དག་ཡི་མ་རང་ནས་མཐར་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་ལྐོག་མདའ་འཕངས་ཏེ་རྒྱལ་པོ་བཀྲོངས། སྤྱི་ལོ་842པའི་ཆུ་ཁྱི་ལོར་བཙུན་མོ་ཆུང་བ་ཚེ་སྤོང་བཟའ་ལ་སྲས་གནམ་ལྡེའུ་འོད་སྲུངས་འཁྲུངས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱལ་སར་བཀོད། ལོ་དེ་རང་ལ་བཙུན་མོ་ཆེ་བ་སྣ་ནམ་བཟའ་ལ་སྲས་ཡུམ་བརྟན་འཁྲུངས། དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་བློན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲིད་ཡུམ་བརྟན་ལ་འཐོབ་པའི་རེ་བ་བཅོལ། སྐབས་དེར་གོང་གི་རྗེ་ལ་རྒྱལ་སྲིད་ལ་མི་མཐུན་པའི་འཁྲུག་རྩོད་དང༌། འོག་གི་འབངས་ལ་མུ་གེ་དང༌། ནད་ཡམས་སོགས་མི་འདོད་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གང་བས། བོད་ཁམས་སྤྱི་ལ་སྡུག་བསྔལ་མུན་པ་ལྟར་འཁྲིགས་ཡོད་པའི་ཚུལ།

《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》ལས། དེའི་ཚེ་མུ་གེ་དང༌། ནད་ཡམས་བྱུང༌། ཆོས་བཤིགས་པའི་བློན་པོ་རྣམས་ཀྱང་བཀའ་ཆད་མི་འདྲ་བ་མང་པོས་གུམ་པར་བརྟེན་ཆོས་བཤིགས་པས་ལན་པར་ཁ་འཆམ་ནས་ཇོ་བོ་མཆེད་གཉིས་བྱམས་པ་ཆོས་འཁོར་རྣམས་ཁྲི་ཐོག་ཏུ་སྤྱན་དྲངས་ནས་མཆོད་པ་བྱས། རྟགས་རང་གིས་བླངས་ན་ཤམ་ཐབས་གོང་བ་ཅན་གོན། སྐྲ་གཞན་བྲེགས་གཙུག་ཕུད་བཞག་པ་དབྱར་ཟླ་གསུམ་དབྱར་གནས་བྱེད་ཟེར་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་བསྡད་ནས་ཁྲིམས་ལྔ་སྲུང༌། དེ་ནས་དགག་དབྱེ་བྱེད་ཟེར་ཏེ་གྲོང་དུ་ཁྱིམ་ཐབ་བྱེད། མིང་དགྲ་བཅོམ་གཙུག་ཕུད་ཅན་ཟེར་བ་མང་པོ་བྱུང་ནས་སྐྱེ་བོའི་མཆོད་གནས་བྱེད། མི་དར་མ་ཤི་ན་འབུམ། གཞོན་པ་ལ་ཉི་ཁྲི། བྱིས་པ་ལ་བརྒྱད་སྟོང་པ་འདོན། ཀློག་མཁན་ཤེས་རབ་ཆེ་བ་འགའ་ཟུང་གིས་ཊིཀ་བཀླགས་ནས་དམར་པོ་འདི་དོན་བསྡུས་པ་དེ་ཡིན་པ་འདུག ནག་པོ་འདིས་དེ་རྒྱས་སུ་འཆད་པར་འདུག ཡིག་ཆུང་འདིས་དེ་ལ་དོགས་པ་དཔྱད་པར་འདུག་ཟེར་ནས་རྩལ་བཤད་བྱེད་པ་བག་རེ་བྱུང༌། སྔགས་པ་ཕལ་ཆེར་སྒྲུབ་ཐབས་འཆད་པ་དང་སྒོམ་པ་མེད་པར་བོན་པོའི་ཆོ་ག་ལ་མིག་ལྟོས་བྱས་ཏེ་སྒྲུབ།

གཞུང་ངག་འདོན་དུ་གྱེར་ནས་གྲོང་ཆོག་འགྲིམ། སྦྱོར་དགྲོལ་དང་བམ་སྒྲུབ་དར་བས་མི་ལ་གསོན་དགྲོལ་བྱེད་པ་ཞིག་བྱུང༌། དེ་ནས་བཙུན་མོ་གཉིས་སོ་སོའི་ཕྱོགས་བློན་འབངས་ཐ་དད་ཀྱིས་བཟུང་སྟེ་ཡུམ་བརྟན་གྱིས་དབུ་རུ། འོད་སྲུངས་ཀྱིས་གཡོ་རུ་བཟུང་ནས་དབུ་གཡོ་འཁྲུག་པ་བྱས། དེའི་ཕྱོགས་བོད་ཡུལ་ཕལ་ཆེར་ལ་ཁྱབ་སྟེ་ཡུལ་གྲུ་རེ་རེར་ཡང་ཆེ་སྲིད་ཆུང་སྲིད། མང་ཚན་ཉུང་ཚན། གསེར་པ། གཡུ་པ། ཤ་ཟན་རྩམ་ཟན་ཞེས་སྡེ་གཉིས་གཉིས་སུ་ཆད་དེ་རྩོད། ཅེས་གསལ་བ་འདི་དག་ནི་བཙན་པོ་དར་མ་བཀྲོངས་པའི་རྗེས་སུ་ཡང་བོད་དུ་དམ་ཆོས་འཆད་ཉན་དང༌། རབ་བྱུང་སྒྲུབ་པ་སོགས་བྱུང་ཡོད་པ་དང༌། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཟིང་འཁྲུག་ལངས་ནས་བོད་ཡུལ་ཕལ་ཆེར་ལ་ཁྱབ་སྟེ་ཡུལ་གྲུ་རེར་ཡང་ཡུམ་བརྟན་ཕྱོགས་ལ་ཆེ་སྲིད་དང༌། འོད་སྲུངས་ཕྱོགས་ལ་ཆུང་སྲིད་ཅེས་པ་བཙུན་མོ་ཆེན་ཆུན་གྱི་སྲིད་ལ་ཐོགས་པའི་མིང་དུ་ཟད་ཅིང༌། གཞན་ཡང་ཡུམ་བརྟན་ཕྱོགས་གཏོགས་བློན་པོ་མང་བས་མང་ཚང་དང༌། འོད་སྲུངས་ཕྱོགས་གཏོགས་ཉུང་བས་ཉུང་ཚན། ཡུམ་བརྟན་ཕྱོགས་གཏོགས་ཀྱི་བློན་པོའི་དེ་སྔའི་ཐོབ་ཐང་ཞན་ཙམ་མམ། ཡང་ན་ཡུམ་བརྟན་རང་ཉིད་འོད་སྲུངས་ལས་གནས་བབ་དམའ་བ་གཅུང་པོ་ཡིན་པས་གསེར་པ་དང༌། འོད་སྲུངས་ཕྱོགས་གཏོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དེ་སྔ་ཡུམ་བརྟན་ལས་མཐོ་བས་གཡུ་པ།

ཡུམ་བརྟན་ཕྱོགས་གཏོགས་ཀྱིས་དབུ་རུ་འཛིན་པས་སྐབས་དེའི་དབུ་རུའི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་ཞིབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཡིག་ཆ་མ་མངོན་རུང༌། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་དུས་བོད་ཡུལ་རུ་ཆེན་ལྔ་རུ་ཕྱེ་བའི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་གོང་དུ་གསལ་བ་ལྟར་དེང་དུས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་ལ་མཚོན་ན་རྩ་བའི་ཆ་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་སའི་ཁོངས་ཙམ་ལ་ཆ་བཞག་ན་འགྲིག་གམ་སྙམ་པའི་ས་ཁུལ་འདི་རྣམས་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་སུ་འབྲོག་ལས་ཤས་ཆེ་བས་ས་ཁུལ་དེ་ཚོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ནང་ཤ་རིགས་སྤྱོད་ཆེ་བས་ཤ་ཟན་དང༌། འོད་སྲུངས་ཀྱིས་འཛིན་པའི་གཡོ་རུ་ནི། སྲོང་བཙན་སྐུ་དུས་ཀྱི་ས་ཀོང་ཀོང་དུ་གསལ་བ་ལྟར་དེང་དུས་ལ་མཚོན་ན་རྩ་བའི་ཆ་ནས་ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་ལ་རྩིས་ཆོག་པའི་ཡུལ་གྲུ་དེ་ཚོར་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་ཞིང་ལས་གཙོ་བོར་བྱེད་པས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བར་རྩམ་པ་སྤྱོད་ཤུགས་ཆེ་སྟབས་རྩམ་ཟན་ཞེས་ཐོག་མར་དབུ་གཡོ་ལ་ཐོགས་པ་བཅས་མིང་དེ་དག་རྗེས་སུ་རིམ་བཞིན་ཡུལ་གྲུ་གཞན་དུ་ཡང་ཕྱོགས་ཁག་སོ་སོར་དེ་དང་དེའི་མིང་གིས་མཚོན་པར་བྱས་ནས་སྡེ་གཟར་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་བྱུང་བར་མངོན། ཞེས་《གཡུ་ཕྲེང་》དུ་གསལ། དེ་ལྟར་དབུ་གཡོའི་ཟིང་འཁྲུག་གི་ངན་ཤན་དེ་གང་སར་ཁྱབ་ཏེ་བོད་ཁམས་ཡོངས་ཀྱི་ལྷིང་འཇགས་ལ་གཏོར་བཤིག་ཐེབས་ཏེ་མཐར་འོད་སྲུངས་ཀྱིས་གཡོ་རུའི་ས་ཆ་འཛིན་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཟད་དེ་གཙང་ཕྱོགས་སུ་རིམ་བཞིན་འཕོ་བསྐྱས་བྱེད་དགོས་པ་བྱུང་ཞིང༌། ཡུམ་བརྟན་ཕྱོགས་ལ་རྐང་ཚུགས་ཐོབ་པ་ཙམ་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ལོན་ཡོད་པ་གསལ་ཏེ།

《ལྡེའུ ་ཆོས་འབྱུང་》ལས། སྲས་གཉིས་དུས་གཅིག་ལ་བལྟམས་པས་རྒྱལ་སྲིད་འབུལ་བ་ལ་མ་འཆམས་ཤིང༌། དབུ་གཡོ་གཉིས་མ་མཐུན་འཁྲུག་པ་བྱས་པས། ཚེ་སྤོང་བཟའ་དབུ་རུའི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་གྲོངས་པ་དང་འཁྲུག་པ་ལས་ཀྱང་ཕམ་སྟེ། ཡབ་མེས་ཀྱི་ནོར་སྣ་བཅོ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་ཡུམ་བརྟན་གྱིས་ཁྱེར་སྐད། བློན་པོ་ནེ ་ཁྲི་ཐོག་སྒྲ་སྤྱང་སྤྲེལ་དང་རྡེགས་པ་གསུམ་སྒྲ་རྗེ་སྤངས་དང༌། རྔོག་རྒྱལ་ཐོ་རེ་གེལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་ཏེ། ཡབ་གྲོངས་པའི་རྗེས་སུ་སོང་བས་བསོད་ནམས་ཆུང༌། གཡོར་གཙང་སོ་སོར་བྱེ། དབུ་རུ་དང་གཡོ་རུ་འཁྲུག སྟོད་ཁྲོམ་དང་སྨད་ཁྲོམ་དུ་ཆད། རྗེ་དང་འོད་འབར་དུ་བྱེ། ། ཕྱིའི་སོ་ཁ་དུས་དེ་དུས་ནས་ནང་དུ་ཤོར། ནང་གི་མདུན་ས་ཞིག རྒྱལ་ཁྲིམས་གསེར་གྱི་གཉའ་ཤིང་འདྲ་བ་ནི་ཆག ཆོས་ཁྲིམས་དར་གྱི་མདུད་པ་འདྲ་བ་ནི་གྲོལ། འབངས་ཁྲིམས་སོག་མའི་ཕོན་ཐག་འདྲ་བ་ནི་ཆད། གནས་དགོན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཟ་ཚུགས་ཆེ་ཚུགས་ཉམས། རང་ལུགས་ཀྱི་གནས་བརྟན་དང་ཆོས་ཀྱི་གཞི་འཛིན་པ་རྣམས་ལྷོ་བལ་དུ་བྲོས། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བློན་འབངས་དང༌། ལྷ་རིས་ཀྱི་དགེ་བཤེས་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁྲིམས་ཆོས་ཁྲིམས་ཞིག་པ་ལ་མྱ་ངན་བྱས་ཀྱང་མ་ཕན་པར་སྔར་གྲོངས་སོ། ། ཞེས་དབུ་གཡོ་འཁྲུག་པའི་སྐབས་སུ་ཆོས་སྲིད་ལ་ཉམས་རྒུད་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞིང༌རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་ཆོས་ཀྱི་གཞི་འཛིན་པ་མང་པོ་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕེབས་པ་གསལ།

གཉིས། འབངས་གྱེན་ལོག་གི་སྐོར།

དེ་ལྟར་དབུ་གཡོ་འཁྲུག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་ཁ་གྱེས་ཏེ་བོད་ཁམས་ཡོངས་ལ་དབང་སྒྱུར་བྱེད་མ་ཐུབ་པས། སྤྱི་ལོ་869པའི་ས་གླང་ལོར་དབས་ཁོ་བཞེར་ལེགས་སྟེང་གིས་ལག་དཔོན་བྱས་ཏེ་ཐོག་མར་མདོ་ཁམས་ནས་གྱེན་ལོག་བྱུང་བ་དང༌། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་དབུ་རུའི་ཕྱོགས་ནས་གྱེན་ལོག་བྱུང་བས། སྐབས་དེར་གནུབས་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ལ་སྲས་དྲུག་ཡོད་པ་བཞི་གྱེན་ལོག་གིས་བཀྲོངས། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་རང་ཉིད་སྤྲང་པོར་བརྫུས་ནས་བལ་ཡུལ་དུ་ཕེབས་པར་གྲགས། དེ་རྗེས་གཡོ་རུའི་ཕྱོགས་ནས་གྱེན་ལོག་བྱུང་བའི་ཚུལ་ནི། གཡོ་རུའི་ཞང་རྗེ་གསས་སྣེ་བཙན་གྱིས་རང་གི་དཔོན་པོ་གཡུ་སྣེ་བསད་ཅིང༌། གཡུ་སྣེའི་རྩེ་ཟླ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་གཅིག་རང་གི་ཆུང་མར་བླངས། ཅིག་ཤོས་ཀྱི་མིང་ལ་འབེ་བཟའ་འ་མོ་སྐྱིད་དམ། འབེ་བཟའ་ཝ་མོ་གཞུང་ཞེས་བྱ་བར་འབོད་པ་དེས་གསས་སྣེས་བཙུན་མོར་མ་བླངས་པའི་ཕྲག་དོག་ཡོད་བཞིན་པའི་སྐབས་དེར། གསས་སྣེ་བཙན་གྱིས་ཁུལ་དེའི་རིའི་མགུལ་པའམ་རིའི་ངོས་ལ་ཞིང་ཆུ་འདྲེན་པའི་ཡུར་བ་གསར་བཟོ་བྱེད་བཅུག་པའི་ཁྲལ་འུལ་གྱིས་མི་སེར་རྣམས་ལ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་ཅི་བྱ་གཏོལ་མེད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་འབེ་བཟས་མཐོང་བ་དང༌། མོས་ཞང་རྗེ་གསས་སྣེ་ལ་འཁོན་ལན་གླན་པའི་ཆེད་དུ་མང་ཚོགས་རྣམས་ལ། རི་མགུལ་གཅོད་པ་ལས་མི་མགུལ་གཅོད་པ་ལས་སླ། དེ་བས་དཀའ་སྡུག་དེ་འདྲ་མྱོང་མི་དགོས་པའི་ཐབས་ཤེས་བཟང་ཤོས་སམ་ལས་སླ་ཤོས་ནི། ཞང་རྗེ་གསས་སྣེ་བཙན་གྱི་མགུལ་བཅད་ན་རིའི་ངོས་ཡུར་བ་བཟོ་མི་དགོས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཆགས་ཐུབ་ཅེས་ཇུས་གཞི་བཏོན། ཁོ་རྣམས་ཁ་འཆམས་ཏེ་གྱེན་ལོག་གི་མགོ་གཙོ་མཆིམས་ཀོང་གི་མི་དྲུག་སྟེ། སྐྱེ་ཚེ། ཚེ་བརྟན། སླེའོ་ལྷ་ལ་བསྟེན། སྙེ་བ་བསྟན་ནམ། མོན་ཕྲུག་ཐོང་ཆུང༌། གཡུ་ནེ་མྱང་བཅས་ཀྱིས་བྱས་ཏེ། ལྷའི་གོང་གསུམ་བྱ་བའི་ས་གནས་དེར་སྟར་སྡོང་ཞིག་གི་འོག་ཏུ་གྱེན་ལོག་བྱེད་རྒྱུའི་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཐོགདེ་ཡང་སྟར་ཁའི་མེ་ཏོག་སྲོད་ལ་འཆར་བའི་ཚུལ་བལྟ་བར་བསྙད་ནས་དཔལ་འབར་གྱི་སྒྲོན་མེ་ཐོགས་ཏེ་གྱེན་ལོག་བྱས་པས་མིང་ཡང་འོད་འབར་གྱེན་ལོག་ཏུ་གྲགས། སྐབས་དེར་གྲོས་བྱེད་སར་འབེ་བཟས། རྭ་ཆེ་ན་དགའ་མོད། ཁུར་ཆུང་ན་སྐྱིད་མོད་ཅེས་བཙན་པོའི་མངའ་ཐང་རྒྱས་ན་ལེགས་མོད།

དེ་ལས་ཉམ་ཆུང་རྣམས་ཁྲལ་འུལ་ཉུང་ན་སྐྱིད་ཅེས་བཤད་པས། མི་ཚང་མས་འབེ་བཟའི་གཏམ་དེ་བདེན་པར་གོ་ནས་ཚང་མས་ཞང་རྗེ་གསས་སྣེ་ལ་གྱེན་ལོག་བྱ་རྒྱུའི་གྲོས་ཐག་བཅད་དེ་མཆིམས་ཡུལ་གཏིང་ནས་གྱེན་ལོག་བྱས་པས་ཞང་རྗེ་གསས་སྣེ་བཙན་མཆིམས་ཡུལ་དུ་སྡོད་མ་ནུས་པར་ཀོང་ཡུལ་བྲེ་སྣར་བྲོས་པས་རེ་ཞིག་གླགས་མ་རྙེད་པའི་སྐབས་དེར་སླར་ཡང་འབེ་བཟས། ང་ཡིས་མཁར་སྒོ་རུ་བྲོ་བརྡུང་ཞིང་གླུ་ལེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཉུལ་ཞིབ་བྱ་ཡི། ཞང་རྗེ་མཁར་ནང་དུ་མ་ཡོང་བར་དུ་ལག་པ་ཕྱིར་གཡོབ་བྱེད། ནང་དུ་གཡོབ་ན་ཞང་རྗེ་འོངས་པའི་རྟགས་ཡིན་པས་དེ་དུས་སྒོ་དྲུང་ཞང་རྗེ་སོད་ལ་ཤོགཅེས་སྨྲས་པ་བཞིན་ཞང་རྗེ་བསད་ཅེས་གྲགས་ལ། དེ་ལྟར་འབངས་གྱེན་ལོག་བྱེད་པའི་མེ་ལྕེ་དེ་བོད་ཡུལ་ཀུན་ལ་མཆེད་དེ་མཐར་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ལྗོངས་ལ་ཁྲིམས་དང་ལུགས་སྲོལ་གང་ཡང་མེད་པ་མི་ངན་ཇག་པས་ཁེངས་པའི་ལུང་པ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཏེ་སྤྱི་ལོ་877པའི་མེ་བྱ་ལོར་ཤུད་པུ་དང་སྟག་རྩེ་གཉགས་སོགས་རུས་ཚོ་ཆེ་བཞི་མཉམ་དུ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་བཙན་པོའི་བང་སོ་རྣམས་གྱེན་ལོག་བྱེད་མཁན་གྱི་རུས་ཚོ་སོ་སོ་ལ་བགོ་བཤའ་བྱས་ཏེ་ཕལ་ཆེར་བྲུས། དེ་ཡང་གཉགས་ཀྱི་རུས་ཚོས་དོན་མཁར་མདའ་ཡི་བང་སོ་སྟེ། སྤུ་རྒྱལ་གདུང་རབས་ཁྲི་གཉན་གཟུང་བཙན་དང༌། སྟག་རི་གཉན་གཟིགས། གནམ་རི་སྲོང་བཙན་སོགས་ཀྱི་བང་སོ་བྲུས་པ་དང༌། ཤུད་པུའི་རུས་ཚོས་སེང་གེ་ཅན་ཏེ་ཁྲི་ལྡེའུ་གཙུག་བརྟན་གྱི་བང་སོ་བྲུས། གྲེང་དང༌། འཕྱོས་དང༌། ཁུ་བཅས་ཀྱི་རུས་ཚོས་འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེའི་བང་སོ་བྲུས། སྙི་བའི་རུས་ཚོར་བཙན་པོ་མང་སྲོང་མང་བཙན་གྱི་བང་སོ་སྔོ་བཞེར་ཧྲལ་པོ་ཐོབ་སྟེ་འབྲུ་འཕྲོར་ལུས། སྲོང་བཙན་གྱི་བང་སོ་འབྲོ་དང་ཅོག་རོ་གཉིས་ཀྱི་རུས་ཚོར་ཐོབ་ཀྱང་མ་སྔོགས་པར་ལུས་ཡོད་པ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་རྣམས་སུ་གསལ་ཏེ།

《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》ལས། བཙན་པོ་གཉིས་ལོ་ཉེར་གསུམ་རེ་ལོན་པའི་ས་གླང་ནས་བཟུང་སྟེ་འབངས་ཀྱི་ཁེང་ལོག་རྣམས་རིམ་པར་བྱུང་སྟེ། དེ་ཡང་བར་སྣང་གི་བྱ་གཅིག་ལ་ཀུན་རུབ་པ་མཐོང་བ་ལ་དཔེ་བྱས། དང་པོ་དབའས་ཁོ་བཞེར་ལེགས་སྟེང་གིས་ལག་དཔོན་བྱས་ཏེ་མདོ་ཁམས་སུ་ཁེང་ལོག་བྱས། དེ་ནས་དབུ་རུར་འབྲོ་སྦས་འཁྲུག་པ་ལ་བརྟེན་ནས། དབའས་ཕོ་ལོ་ཕོ་ཆུང་གིས་ལག་དཔོན་བྱས་ཏེ་ཁེང་ལོག དེ་ནས་གཡོ་རུར་ཞང་རྗེ་གསས་སྣེ་བཙན་གྱིས་དཔོན་གཡུ་སྣེ་བསད། རི་མགུལ་ལ་ཡུར་བ་བཅོས། འབེ་བཟའ་འ་མོ་སྐྱིད་བཙུན་མོར་མ་བསུས་པས་དེས་རི་མགུལ་ལས་མི་མགུལ་བཅད་པ་སླ་ཞེས་སྨྲས་ཏེ་མཆིམས་ཀོང་མི་དྲུག་གིས་ལག་དཔོན་བྱས། སྟར་ཀའི་མེ་ཏོག་སྲོད་ལ་འཆར་བ་བལྟ་བར་བསྙད་པས་འོད་འབར་ཁེང་ལྡོག་ཏུ་གྲགས་པར་བྱས། དེ་ནས་ཀོང་ཡུལ་བྲེས་སྣ་འབེ་མོའི་གཡོ་སྒྱུས་ཕབ་བོ། ། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གནོད་སྦྱིན་བྲན་ཀ་དཔལ་ཡོན་གྱིས་བྱས་སྐད། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ཁེང་ལོག་ནས་ལོ་དགུ་པ་མེ་བྱ་ལ། ཤུད་པུ་སྟག་རྩེ་བ་སོགས་མི་བཞིས་གྲོས་བྱས་ནས་བང་སོ་རྣམས་བགོ་བཤའ་བྱས་ཕལ་ཆེར་བྲུས་ཏེ། གཉགས་ཀྱིས་དོན་མཁར་མདའ་ཡི་བང་སོ་བྲུས། ། ཤུད་པུས་སེང་གེ་ཅན་གྱི་བང་སོ་བྲུས། ། འཕྲུལ་རྒྱལ་བང་སོ་གྲེང་འཕྱོས་ཁུ་ཡིས་བྲུས། ། སྔོ་བཞེར་སྙི་བས་ཐོབ་སྟེ་འབྲུ་འཕྲོར་ལུས། ། སྲོང་བཙན་འབྲོ་ཅོག་གཉིས་ཀྱིས་ཐོབ་སྟེ་ལུས། ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་རོ། །

གཅིག འོད་སྲུངས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད་ཀྱི་སྐོར།

དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་རྣམས་སུ་བཙན་པོ་དར་མ་བཀྲོངས་རྗེས་སུ་བཙུན་མོ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ལ་སྔ་རྗེས་སུ་སྲས་རེ་འཁྲུངས་པའི་ཆེ་བ་འོད་སྲུངས་ནི། སྤྱི་ལོ་842པའི་ཆུ་ཁྱི་ལོར་ཡབ་དར་མ་ ་དུམ་བཙན་པོ་དང༌། ཡུམ་ཚེ་སྤོང་བཟའ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་འཁྲུངས། སྐྱེས་མ་ཐག་པའི་བྱིས་པར་རྒྱལ་སྲིད་དབང་བསྐུར་ཡང༌། སྐབས་དེར་ནང་བློན་རྣམས་ཀྱི་དབང་ཤུགས་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་གྱེས་ཡོད་སྟབས། ཡུན་རིང་མ་འགོར་བར་བཙུན་མོ་ཆེ་བའི་སྲས་ཡུམ་བརྟན་འཁྲུངས་པ་དང་ཁོང་གཉིས་རྒྱལ་སྲིད་ལ་གང་དགོད་ཁ་མ་འཆམས་པའི་རྩོད་པ་ཤོར་ཏེ་འོད་སྲུངས་ཕྱོགས་ཀྱིས་གཡོ་རུ་དང༌། ཡུམ་བརྟན་ཕྱོགས་ཀྱིས་དབུ་རུ་བཟུང་ནས་དབུ་གཡོ་འཁྲུག་པ་བྱས། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་ཡུལ་ཕལ་ཆེ་བའི་ཡུལ་གྲུ་རེ་རེ་ལའང་ཆེ་སྲིད་དང༌། ཆུང་སྲིད། མང་ཚན་དང་ཉུང་ཚན། གསེར་པ་དང་གཡུ་པ། ཤ་ཟན་དང་རྩམ་ཟན་ཞེས་སྡེ་གཉིས་སུ་ཆད་དེ་འཁྲུག་རྩོད་ཀྱི་གཞི་ལངས། དགུང་ལོ་ཉེར་བརྒྱད་པའི་ས་གླང་སྤྱི་ལོ་869ལོར་འབངས་གྱེན་ལོག་བྱས་པས་རིམ་བཞིན་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་སིལ་བུར་འཐོར། དགུང་ལོ་ཞེ་བཞི་པའི་ཤིང་སྦྲུལ་ཏེ་སྤྱི་ལོ་885ལོར་སྐུ་གཤེགས།

འོད་སྲུངས་ཀྱི་སྲས་དཔལ་འཁོར་བཙན་ནི་《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》ལས་ཤིང་བྱ་ལོར་འཁྲུངས་པར་གསལ་ཏེ། སྤྱི་ལོ་865པའི་ཤིང་བྱ་ཡིན་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་ན་ཡབ་མངའ་བདག་འོད་སྲུངས་དགུང་ལོ་ཉེར་བཞི་པའི་ཤིང་བྱ་ལོར་ཡབ་འོད་སྲུངས་དང༌། ཡུམ་ཅོག་རོ་བཟའ་རྒྱལ་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་ཉེར་གཅིག་པའི་ཤིང་སྦྲུལ་ཏེ་སྤྱི་ལོ་885ལོར་ཡབ་གཤེགས་པ་དང༌། བློན་པོ་འབྲོ་ཙུག་སྒྲ་དང༌། ཅང་འཕོ་གཉིས་ཀྱིས་བྱས་ཏེ་གཙང་དུ་བྱོན་ནས་གྲོམ་པ་ལྷ་རྩེའི་བྲག་ལ་ཕོ་བྲང་མཛད། སྨན་ལུང་ལ་སོགས་པ་ལྷ་ཁང་བརྒྱད་བཞེངས། དགུང་ལོ་སོ་གཅིག་པའི་ཤིང་ཡོས་ཏེ་སྤྱི་ལོ་895ལོར་གྲོམ་པ་ལྷ་རྩེ་རུ་སྟག་རྩེ་སྙགས་ཀྱིས་བཀྲོངས།

དཔལ་འཁོར་བཙན་ལ་བཙུན་མོ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཡོད་པའི་ཆུང་མ་མཆིམས་བཟའ་བཙུན་ནེ་ལ་ཁྲི་བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པ་དཔལ་འཁྲུངས། ཆེན་མ་སྣ་ནམ་བཟའ་ལེགས་བཙུན་ལ་སྐྱིད་ལྡེའུ་ཉི་མ་མགོན་འཁྲུངས། གཅེན་བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པའི་གདུང་རྒྱུད་སྐོར།

འདི་ལ་《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》ལས། ཁྲི་བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པ་དཔལ་ལ་སྲས་གསུམ་བྱུང་སྟེ། དཔལ་ལྡེའུ་དང༌། འོད་ལྡེའུ། སྐྱིད་ལྡེའུ་སྟེ་སྨད་ཀྱི་ལྡེའུ་གསུམ་དུ་གྲགས།

ཀ. གཅེན་དཔལ་ལྡེའུའི་རྒྱུད་སྔོན་པོ་ཚོན་པོར་ཐུག་སྟེ་ཁབ་གུང་ཐང་པ་དང་ཀླུ་རྒྱལ་པ། སྤྱི་པ་ལྷ་རྩེ་བ། གླང་ལུང་རྩད་སྐོར་བ་སོགས་ཡིན་ནོ།

ཁ. འབྲིང་པོ་འོད་ལྡེའུ་ལ་སྲས་བཞི་ལས་ཕ་བ་དེ་སེའི་རྒྱུད་གཙང་རོང་སྣུབས་ཡུལ་དང་ཉང་སྟོད་སོགས་ན་ཡོད། གཉིས་པ་ཁྲི་ལྡེའུ། མདོ་ཁམས་སུ་བྱོན་ཏེ་ཙོང་ཁ་ཡུལ་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་ལ་སོགས་མདོ་སྨད་ཕལ་ཆེར་ལ་མངའ་མཛད་པས་སྨད་དུ་རྒྱལ་ཁྲིམས་ལྷམ་ཙམ་ཆགས་ཞེས་གྲགས་ཤིང་སྤྱན་སྔ་དོན་ཆེན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་རྒྱུད་བྱུང༌། གསུམ་པ་ཉག་ལྡེའུའི་རྒྱུད། གཡས་རུའི་སྐྱིད་མཁར་བཙན་པོ་ལ་ཐུག། བཞི་པ་ཁྲི་ཆུང༌། ཡར་ཀླུངས་སུ་བྱོན། འབངས་ཀྱིས་ཕོ་བྲང་བརྩིགས་ནས་ཕུལ་བའི་འབངས་བརྩིགས་དང་སྐུ་མཁར་མཆིང་ང་སྟག་རྩེ་བཟུང༌། ཁྲི་ཆུང་གི་སྲས་འོད་སྐྱིད་འབར། འོད་སྐྱིད་འབར་ལ་སྲས་བདུན་ཡོད་པ་ནི། གཅེན་ཞང་རྗེ་ཚ་ཁྲི་ལྡེའུ་འབར། གཅུང་གཙང་ཚ་སྤུན་དྲུག་ཅེས་པ་ལྷ་སྤྱན་གཡུ་སྤྱན་གཉིས། ད་ར་ལྷུན་པོ་གཉིས། འོད་བཙན་གུང་བཙུན་གཉིས་ཏེ་དྲུག་གོ།

གཅེན་ཞང་རྗེ་ཚ་གྲི་ལྡེའུ་འབར་ལ་སྲས་དྲུག་བྱུང་བ་ནི། གཡུ་ཐོག་པ། བྱེ་ཆུང་ལྷ་སྒོམ། གུང་ལྡེའུ། ཁྲི་ཐོག་ཐག ཟླ་བ། བཞེངས་ཅན་འབར་བཅས་སོ། ། གཡུ་ཐོག་པའི་རྒྱུད་པ་སྣ་མོ་པ། མཆིང་ང་པ། དོན་མཁར་པ། ཐང་ཁོར་པ་རྣམས་སོ། ། བྱེ་ཆུང་ལྷ་སྒོམ། གུང་ལྡེའུ། ཁྲི་ཐོག་ཐག་གསུམ་གྱི་གདུང་རྒྱུད་ཆད། ཟླ་བའི་རྒྱུད་རྟ་ཤགས་པ་དང་པྲ་སྣ་པའོ། ། བཞེངས་ཅན་འབར་གྱི་རྒྱུད་མོན་མཁར་པ། ཞང་མདའ་པ། སྤུན་བདུན་ཐང་པ། ལྷ་སྟོན་དཀར་མོའི་རྒྱུད་བྱི་ཆུང་བའོ། ། གཙང་ཚ་དྲུག་གི་ཕྱི་མ་བཞི་ལས་ཁྲ་འབྲུག་བྱིང་བྱར་གྱི་བཙན་པོ་རྣམས་འཕེལ་ལོ། ། གཡུ་སྤྱན་གར་མི་ཡོན་ཏན་ལ་སྲས་ཇོ་དགའ་འཁྲུངས། ཇོ་དགའ་ལ་སྲས་གསུམ་བྱུང་སྟེ་བྱ་ས་ལྷ་ཆེན་དང༌། ཁྲི་དར་མ། ལྷ་ཞི་བ་བཅས་སོ། ། སྲས་ཆེ་བ་བྱ་ས་ལྷ་ཆེན་གྱིས་བྱ་སའི་ལྷ་ཁང་སོ་མ་བཞེངས། རྒྱ་མའི་དབོན་སྟོན་གྱིས་རབ་གནས་མཛད། དཔལ་ཕག་མོ་གྲུ་པ་བླ་མར་བསྟེན། སྲས་ཆུང་བ་ཞི་བ། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ལོ་མོ་སྒོམ་ཁང་དུ་བཞུགས།

སྲས་འབྲིང་བ་ཁྲི་དར་མ་ལ་སྲས་བཞི་བྱུང་སྟེ། གཙུག་ལྡེའུ། ཁྲི་གཙུག་ལྡེའུ། རྣལ་འབྱོར། སྨོན་ལམ་བཅས་བཞིའོ། ། དེ་ལས་ཁྲི་གཙུག་ལྡེའུས་བྱ་ས་དང་དོ་སྔོན་སོགས་བཟུང་སྟེ་ཡར་མདའི་བཙན་པོ་རྣམས་བྱུང༌། སྲས་སྨོན་ལམ། རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་པུ་གུ་དོའི་གཟིམ་ཁང་དཀར་པོ་བརྩིགས་ཏེ་ཆོས་ཁྲིམས་དང་བསྟན་པའི་བྱ་བ་དུ་མ་མཛད། སྲས་རྣལ་འབྱོར། འདིས་འབངས་བརྩིགས་སུ་རྒྱལ་ས་བསྐྱངས་ཏེ་མཆེད་འདི་རྣམས་ཀྱིས་རྗེ་སྤྱན་སྔ་པ་དང་རྒྱལ་བ་ཐོག་རྡུགས་པའི་སྦྱིན་བདག་བྱས། སྲས་ཡོ་འབག་དང༌། ལྷ་ཆེན་པོ། ལྷ་ངམ་ཤོད་པ་དང་གསུམ་བྱུང༌། འདི་དག་ལས་སྲས་འབྲིང་བ་ལྷ་ཆེན་པོའམ། ལྷ་ལུང་གི་དབང་ཕྱུག་ནི་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ལྕིལ་བུའི་གདན་ས་མཛད།

སྲས་ཆུང་བ་ལྷ་ངམ་ཤོད་པ་ནི་འབྲི་ཁུང་གཅུང་རིན་པོ་ཆེ་ལས་ལྷ་བཙུན་མཛད། སྲས་ཆེ་བ་ཇོ་འབག་གིས་རྒྱལ་ས་བཟུང༌། སྲས་ཤཱཀྱ་མགོན་དང༌། ལྷ་འགྲོ་མགོན། ལྡེའུ་བོ། ལྡེའུ་ཆུང༌། ཇོ་རྒྱལ་བཅས་ལྔ་བྱུང༌། དེ་ལས་སྲས་དང་པོ་ཤཱཀྱ་མགོན་གྱིས་ཕོ་བྲང་གནས་ཆུང་བཏབ། ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏའི་སྦྱིན་བདག་བྱས། དེ་ལ་སྲས་ཤཱཀྱ་བཀྲ་ཤིས་འཁྲུངས། དེས་ཕོ་བྲང་རྙིང་མ་བཏབ། སྲས་ལྕིལ་བུའི་ལྷ་བྲག་ཁ་བ་དང༌། གྲགས་པ་རིན་ཆེན་གཉིས་འཁྲུངས། དེ་ལས་ཆུང་བ་གྲགས་པ་རིན་ཆེན་གྱིས་རྒྱལ་བ་ཐོག་རྡུགས་པའི་ཉེ་གནས་མཛད། ཕྱིས་བླ་མ་འཕགས་པའི་ཉེ་གནས་མཛད། སེ་ཆེན་གྱི་དམ་ཁ་བླངས་ཏེ་ཕོ་བྲང་བྲག་ཁ་སོགས་བཏབ། སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་འགའ་བཞེངས། ཇོ་སྟོན་ཚོགས་པའི་ཆོས་བཞི་གཏན་དུ་འདེགས་པའི་སྲོལ་མཛད། སྲས་བཞི་འཁྲུངས་པའི་དང་པོ་ལྕིལ་བུ་བློ་གྲོས་འོད་ཡིན། གཉིས་པ་ཤཱཀྱ་མགོན་པོ་ལ་ཡབ་དགུང་ལོ་ང་གསུམ་པའི་སྐབས་སུ་སྲིད་སྐྱོང་དུ་བསྐོས། ཡར་ཀླུང་ལོ་ཙཱ་བ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་བསྟེན། ཕོ་བྲང་ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་ལ་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས། ཆོས་འཁོར་དུ་མའི་སྦྱིན་བདག་མཛད་ནས་བསྟན་པ་ལ་ཕན་པར་མཛད། གསུམ་པ་ལྷ་བཙུན་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟང་པོ་ནི། ཕག་མོ་གྲུ་པ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང༌། བཞི་པ་འབལ་ནི། སྐུ་གཞོན་ནུའི་དུས་སུ་འདས། ཇོ་འབག་གི་སྲས་གཉིས་པ་ལྷ་འགྲོ་མགོན་ནི། རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་ལྕིལ་བུའི་གདན་ས་མཛད། ཇོ་འབག་གི་སྲས་གསུམ་པ་ལྡེའུ་བོས་འབངས་བརྩིགས་བཟུང༌། དེ་ལ་སྲས་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་ཞེས་པ་འཁྲུངས་ནས་གཡེ་ཆེ་ཆུང་ལ་དབང་མཛད། ཇོ་འབག་གི་སྲས་བཞི་པ་ལྡེའུ་ཆུང་ནི། གཞོན་ནུའི་དུས་སུ་འདས།

ག. གཅུང་སྐྱིད་ལྡེའུ་ནི། འཇད་རྟ་ནག་ཏུ་ཕོགསྲས་དྲུག་ལས་ལྔ་བྱང་དུ་གཤེགས་ཏེ་གཡས་རུ་དང་རུ་ལག་གི་བཙན་པོ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །

སྐྱིད་ལྡེའུ་ཉི་མགོན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་སྐོར། འདི་ལ་《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》དུ་གསལ་བ་ལྟར་བཀོད་ན། མངའ་བདག་དཔལ་འཁོར་བཙན་གྱི་སྲས་ཁྲི་བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པ་དང༌། སྐྱིད་ལྡེའུ་ཉི་མ་མགོན་གཉིས་ཀྱི་སྲིད་ཕལ་ཆེར་ཡུམ་བརྟན་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཁྱེར་བས་སྟོད་དུ་བྱོན། ཁྲི་བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པ་དཔལ་སྟོད་དུ་བཞུགས། ཉི་མ་མགོན་མངའ་རིས་སུ་བྱོན་པ་ན། བློན་པོ་ཞང་པ་ཚབ་རིན་ཆེན་སྡེ་དང༌། ཅོག་རོ་ལེགས་སྒྲ་ལྷ་ལེགས་གཉིས་ཀྱིས་བྱེ་མ་གཡུང་དྲུང་དུ་བསྐྱལ་ནས་པ་ཚབ་ཀྱིས་སྤྱང་ཐུལ་གྱི་ན་བཟའ་དང་ཅོག་རོས་དྲེ ་གཅིག་ཕུལ་ནས་ངུས། རྗེ་ཡིས་ངས་མངའ་རིས་སུ་རྒྱས་སྲིད་འདྲ་ཟིན་སྲིད་ན་ཁྱེད་གཉིས་ཀྱི་བུ་མོ་རེ་བརྫང་བར་ཞུ་ཟེར་ནས་བྱོན། པུ་རངས་སུ་སྐུ་མཁར་ཉི་བཟུང་བརྩིགས། བློན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བུ་མོ་རེ་བཙུན་མོར་ཕུལ། ཅོག་རོ་བཟའ་ལ་སྲས་སྟོད་ཀྱི་མགོན་གསུམ་དུ་གྲགས་པ་ཆེ་པ་རིག་པ་མགོན། འབྲིང་བ་བཀྲ་ཤིས་མགོན། ཆུང་བ་ལྡེའུ་གཙུག་དགོན་བཅས་གསུམ་འཁྲུངས། སྲས་གསུམ་པོ་དུས་ནམ་ཙམ་ཞིག་ལ་འཁྲུངས་ཡོད་པ་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་རྣམས་སུ་མི་གསལ་ཡང༌། མངའ་བདག་དཔལ་འཁོར་བཙན་སྐུ་གཤེགས་པའི་དུས་སུ་སྐྱིད་ལྡེའུ་ཉི་མ་མགོན་སྐུ་གཞོན་པ་ཞིག་མངའ་རིས་སུ་བྱོན་པའི་ཚེ། བློན་པོ་ཞང་པ་ཚབ་རིན་ཆེན་སྡེ་དང༌། ཅོག་རོ་ལེགས་སྒྲ་ལྷ་ལེགས་གཉིས་ལ། རྗེས་སུ་ངས་མངའ་རིས་སུ་རྒྱལ་སྲིད་འདྲ་ཟིན་པ་བྱུང་ན་ཁྱེད་གཉིས་ཀྱི་བུ་མོ་རེ་བརྫང་དགོས་ཚུལ་གསུངས་པ་དང༌། དེ་ནས་མངའ་རིས་སུ་བྱོན་ཏེ་འབངས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་ཐོབ་སྟེ་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ལ་དབང་སྒྱུར་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དང་བློན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བཙུན་མོ་ཕུལ་ཚུལ་སོགས་གསལ་བ་ལ་བརྟགས་ན། དགུང་ལོ་ཅུང་ཟད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་པ་དང་སྲས་འཁྲུངས་ཡོད་པ་གསལ། དེས་ན་མངའ་བདག་དཔལ་འཁོར་བཙན་དེ་《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》དུ་གསལ་བ་ལྟར་སྤྱི་ལོ་895པའི་ཤིང་ཡོས་ལོར་གཤེགས་པར་འདོད་པ་ལྟར་ན། སྐྱིད་ལྡེའུ་ཉི་མ་མགོན་ལ་སྲས་སྟོད་ཀྱི་མགོན་གསུམ་དུ་གྲགས་པ་དེ་དག་སྤྱི་ལོ་920ནས་940བར་གྱི་དུས་མཚམས་དེར་སྲས་གསུམ་པོ་རིམ་བཞིན་དུ་འཁྲུངས་ཡོད་པར་ངེས།

ཀ. ཆེ་བ་རིག་པ་མགོན་གྱིས་མངའ་རིས་མར་ཡུལ་དང༌། འབངས་གཞུ་ནག་བཙན། ཤར་རུ་ཐོག གསེར་ཁ་གོག་ལད་ཀྱི་བདེ་མཆོག་དཀར་པོ། མཚམས་ཀྱི་ར་བ་དམར་པོ། ཝམ་ལེ་ཡི་མིག་གི་ཕ་བོང་གཡག་ལྡེའུར་རྡོ་བུག་པ་ཅན་ཡན་ཆད། བྱང་གསེར་ཁ་འགོག་པོ། ནུབ་ཁ་ཆེའི་ལ་བཙས་ལ་གཏོགས་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། ། རིག་པ་མགོན་ལ་སྲས་འགྲོ་མགོན་དང༌། ཆོས་དགོན་གཉིས་བྱུང༌། འགྲོ་མགོན་གྱི་སྲས་བླ་ཆེན་གྲགས་པ་ལྡེའུ། བླ་ཆེན་གྲགས་པ་ལྡེའུ་ལ་སྲས་བླ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱུང༌། བླ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སྲས་བླ་ཆེན་རྒྱལ་པོ་བྱུང༌། འདིའི་དུས་སུ་ཀླུ་དཀྱིལ་དགོན་པ་བཏབ་ནས་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་བཙུགས། གངས་རི་མཚོ་གསུམ་དུ་མང་དུས་སྒྲུབ་པ་པོ་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་དང༌། ཉུང་དུས་བརྒྱ་ཙམ་རེ་བཞུགས་པ་ལ་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་སྦྱར། བླ་ཆེན་རྒྱལ་པོ་ལ་སྲས་བླ་ཆེན་ཨུཏ་པ་ལ་བྱུང༌། དེའི་སྐབས་ལ་དྭགས་སྟོད་གཤམ་གཉིས་ཀྱི་དམག་དྲངས་ནས་ཉུང་ཏི་ལ་གཡུལ་བཤམས་པས་ཉུང་ཏི་རྒྱལ་པོ་ཕམ་ནས་གངས་ཏི་སེ་ནམ་ཞུ་དང༌། མཚོ་མ་ཕམ་ནམ་སྐམ་བར་ཏེ་ཇི་སྲིད་བར་མཛོ་དང་ལྕགས་ལ་སོགས་པའི་དཔྱ་དང་ཁྲལ་འབུལ་བའི་མནའ་བསྒགས་ཚུལ་བཅས་དང༌། གཞན་ཡང་འདི་ཡི་གདུང་རྒྱུད་ཞིབ་མོ་ནི་ལ་དྭགས་རྒྱལ་རབས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ།

ཁ. བར་པ་བཀྲ་ཤིས་མགོན་གྱིས་པུ་རངས་ཀྱི་ཕྱོགས་བཟུང༌།

ག. ཆུང་བ་ལྡེའུ་གཙུག་མགོན་གྱིས་ཞང་ཞུང་བཟུང་ཞེས་པ་སྒར་དང་གུ་གེའི་ཕྱོགས་རྣམས་བཟུང༌། དེ་ལ་སྲས་སྲོང་ངེ་དང་ཁོ་རེ་གཉིས་བྱུང༌། སྲོང་ངེ་ནི་སྤྱི་ལོ་965པའི་ཤིང་གླང་ལོར་འཁྲུངས། སྤྱི་ལོ་996པའི་མེ་སྤྲེལ་ལོར་མངའ་རིས་གུ་གེ་མཐོ་ལྡེའུང་གསེར་གྱི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། སྲས་ན་ག་རཱ་ཛ་དང༌། དེ་བ་རཱ་ཛ་གཉིས་འཁྲུངས། ཕྱིས་ཡབ་མེས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་གཟིགས་པས་ཐུགས་སྐྱོ་ནས་རབ་བྱུང་མཛད་པས་མཚན་ལྷ་བླ་མ་ཡེ་ཤེས་འོད་དུ་གྲགས། ཁྱེ ་བློ་རྣོ་བ་ཉེར་གཅིག་རྒྱ་གར་དུ་བརྫངས་པས་ལོ་ཆེན་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་དང༌། ལོ་ཆུང་གྲགས་འབྱོར་ཤེས་རབ་གཉིས་ཕྱིར་འཁོར་ཏེ་བསྟན་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཕན་པ་བྱུང༌། པཎྜི་ཏ་མང་པོ་སྤྱན་དྲངས་ནས་འདུལ་བའི་སྐོར་འཆད་ཉན་གྱིས་སྤེལ་བ་ལ་སྟོད་འདུལ་དུ་གྲགས། དེའི་སྐབས་སུ་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ནས་འདུལ་བའི་བསྟན་པ་དར་ཏེ་དབུས་གཙང་དུའང་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ཚུགས་པ་སོགས་བྱུང་ཡང༌། བར་སྐབས་ཡུན་རིང་ཙམ་ལ་བསྟན་པ་ཉམས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལྟ་སྤྱོད་རྣམ་དག་འཛིན་པ་ཉུང་ཞིང༌། ཆོས་ལོག་སྤྱོད་པ་མང་པོ་བྱུང་བར་ལྷ་བླ་མ་ཡེ་ཤེས་འོད་ཀྱིས་ཆོས་ལོག་སུན་འབྱིན་པའི་ཆེད་དུ་རྒྱལ་བརྩོན་འགྲུས་སེང་གེ་ལ་གསེར་མང་པོ་བསྐུར་ནས་ཇོ་བོ་རྗེ་བོད་དུ་གདན་དྲངས་དུ་བཏང་ཡང་རེ་ཞིག་མ་འདྲོངས། དེའི་རྗེས་སུ་ཡང་མུ་མཐུད་ནས་ཇོ་བོ་གདན་དྲངས་ཞུ་རྒྱུ་ལ་འབད་བརྩོན་གནང་བཞིན་པའི་སྐབས་དེར། གར་ལོག་དང༌། གུ་གེ་གཉིས་གཡུལ་འཁྲུག་པས་ཁོང་གིས་དམག་སྣེ་ཁྲིད་དེ་འཐབ་ཀྱང་མཐར་གར་ལོག་གིས་བཟུང་ནས་བཙོན་ཁང་དུ་འདས་སོ།

གཅུང་ཁོ་རེ་ལ་སྲས་ལྷ་ལྡེའུ་འཁྲུངས། ཁ་ཆར་གྱི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། ལྷ་ལྡེའུ་ལ་སྲས་གསུམ་སྟེ་འོད་ལྡེའུ་དང༌། ཕོ་བྲང་ཞི་བ་འོད། བཙུན་པ་བྱང་ཆུབ་འོད་བཅས་སོ། འོད་ལྡེའུ་ལ་སྲས་རྩེ་ལྡེའུ་འཁྲུངས། རྩེ་ལྡེའུ་ལ་སྲས་འབར་ལྡེའུ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་ལྡེའུ། ལྷ་ལྡེའུ། ན་ག་དེ་བ་བཅས་བཞི་འཁྲུངས། ན་ག་དེ་བ་ལ་སྲས་བཙན་ཕྱུག་ལྡེའུ་འཁྲུངས། བཙན་ཕྱུག་ལྡེའུས་ཡ་ཙེའི་མངའ་བདག་མཛད། སྲས་བཀྲ་ཤིས་ལྡེའུ་འཁྲུངས། བཀྲ་ཤིས་ལྡེའུ་ལ་སྲས་གྲགས་བཙན་ལྡེའུ་འཁྲུངས། གྲགས་བཙན་ལྡེའུ་ལ་སྲས་གྲགས་པ་ལྡེའུ་འཁྲུངས། གྲགས་པ་ལྡེའུས་གསེར་བྲེ་བདུན་ཅུ་ལ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། དངུལ་བྲེ་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་བྱམས་པ་སོགས་དང༌། གསེར་དངུལ་གར་བླུགས་དང་ལྗང་བརྡུངས་ཀྱི་ལྷ་ཆེན་དང་མཆོད་རྟེན་དུ་མ་བཞེངས། སྲས་ཨ་སོག་ལྡེའུ་འཁྲུངས། ཨ་སོག་ལྡེའུས་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་ཕུལ་བའི་གྲོང་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་བར་སྐབས་སོག་པོས་བཟུང་བ་རྣམས་བླུས་ནས་རྡོ་རྗེ་གདན་རང་ལ་ཕུལ། སྲས་འཛི་ཐར་སྨལ་དང༌། ཨ་ནན་སྨལ་གཉིས་འཁྲུངས། འཛི་ཐང་སྨལ་གྱིས་དངུལ་གྱི་དགྱེས་རྡོར་བཞེངས། ཨ་ནན་སྨལ་གྱིས་རྡོ་རྗེ་གདན་གསོས། འདི་ཡན་འབྲི་གུང་པའི་སྦྱིན་བདག་ཡིན། འཛི་ཐར་སྨལ་ལ་སྲས་ཨ་འཛིད་སྨལ་འཁྲུངས། ཨ་འཛིད་སྨལ་གྱིས་ས་སྐྱར་ལྷ་བཙུན་བྱས། ཕྱིས་རྒྱལ་སར་འཁོད་ཅིང་གདུང་རབས་གཉིས་ནས་ཡ་ཙེའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཆད། པུ་རངས་ནས་བསོད་ནམས་ལྡེའུ་སྤྱན་དྲངས། དེ་ལ་པུ་ཎ་སྨལ་དུ་གྲགས། དེའི་སྲས་པྲི་ཏི་སྨལ་དང༌། བློན་པོ་དཔལ་ལྡན་གྲགས་པས་ས་སྐྱའི་ཆོས་ཁྲི་དང༌། ལྷ་སར་བཅུ་གཅིག་ཞལ་ལ་གསེར་ཐོག་ཕུལ། ཨ་སོག་ལྡེའུའི་སྲས་ཆུང་བ་ཨ་ནན་སྨལ་ལ་སྲས་རེ ་སྨལ་འཁྲུངས། རེ ་སྨལ་གྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་མང་པོ་བདག་པོར་བྱས། དངུལ་ལས་བདེ་གཤེགས་བརྒྱད་བཞེངས། ལྷ་སར་གཙང་ཁང་དབུས་མའི་གསེར་ཐོག་བྱས། འདི་ཡན་འོད་སྲུངས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད་འཐོར་ཞིག་སོང་བའི་སྐོར་རགས་རིམ་ཙམ་བཤད་ཟིན་ཏོ།

གཉིས། ཁྲི་ལྡེའུ་ཡུམ་བརྟན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་སྐོར།

རྒྱལ་པོ་དར་མའི་གདུང་སྲས་ཁྲི་ལྡེའུ་ཡུམ་བརྟན་ནི་ཡབ་འདས་པའི་རྗེས་སུ་སྤྱི་ལོ་842པའི་ཆུ་ཁྱི་ལོར་གཅེན་འོད་སྲུངས་འཁྲུངས་རྗེས་སུ་སྐུ་བལྟམས། རྒྱལ་སྲིད་ལ་རྩོད་ཅིང་དབུ་གཡོ་འཁྲུག་པ་སོགས་མི་འདོད་པ་མང་པོ་བྱུང་བའི་ཚུལ་རྣམས་གོང་དུ་སོང་མ་ཁད་པ་ལྟར་ཡིན་ལ། བཙན་པོ་འདི་ཡིས་སྤ་ཚབ་བཟའ་བཀྲ་ཤིས་མཚོ་ཁབ་ཏུ་བཞེས་པ་ལ་སྲས་ཁྲི་ལྡེའུ་མགོན་གཉེན་འཁྲུངས། སྤྱི་ལོ་882པའི་ཆུ་ཡོས་ལོར་གཤེགས་སོ། ། ཁྲི་ལྡེའུ་མགོན་གཉེན་ལ་སྲས་ཁྲི་ལྡེའུ་རིག་པ་མགོན་དང༌། ཉི་མ་མགོན་གཉིས་འཁྲུངས། ཁྲི་ལྡེའུ་རིག་པ་མགོན་གྱི་རྒྱུད། རིག་པ་མགོན་ལ་སྲས་ལྡེའུ་བོ་དང༌། རྡོ་རྗེ་འབར་གཉིས་འཁྲུངས། ལྡེའུ་བོ་ལ་སྲས་ལྷ་བུག་པ་ཅན་དང༌། ཐང་བྲག་པ་གཉིས་འཁྲུངས། རྡོ་རྗེ་འབར་གྱི་སྲས་ཁྲི་དབང་ཕྱུག་བཙན། ཁྲི་དབང་ཕྱུག་བཙན་ལ་སྲས་ཚ་ན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་འཁྲུངས། ཚ་ན་ལ་སྲས་མངའ་བདག་ཁྲི་པ་འཁྲུངས།

འདི་ཡབ་སྲས་གཉིས་ཀྱིས་བསམ་ཡས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་མཛད། དེའི་དུས་དབུས་གཙང་གི་མི་བཅུ་མདོ་ཁམས་ནས་བྱོན་ནོ། ། ཁྲི་པ་ལ་སྲས་ཨ་ཙ་ར་དང༌། དགེ་སློང༌། བླ་མ་བོ་དྷི་རཱ་ཛ་གསུམ་འཁྲུངས། ཨ་ཙ་རའི་རྒྱུད་པ་ཕྲེང་པོ་པ་དང༌། ལྕང་རྒྱབ་པ། གླག་པ་ལམ་པ། འབྲོང་པ། སྙེ་ཐང་པ། ལུམ་པ་བཙད་པོ་བཅས་སུ་གྲགས། དགེ་སློང་གི་རྒྱུད་པ་སྤེལ་བཞི་པ། བོ་དྷི་རཱ་ཛའི་རྒྱུད་ཉགས་ལམ་པ། འབྲི་གུང་པ། འོན། དོ། ཆབ་ཐང༌། བསམ་ཡས་བཙད་པོ་སོགས་མང་དུ་འཕེལ་བ་བཅས་སོ། །

ཉི་མ་མགོན་ལ་སྲས་ཉི་འོད་དཔལ་མགོན་འཁྲུངས། དེའི་རྒྱུད་ཀླུང་ཤོད་འཕན་ཡུལ་མདོ་སྟོད་ན་མང་ངོ། ། ཞེས་པ་འདི་དག་ནི་《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》དུ་གསལ་བ་བཞིན་བཀོད་ཅི༌། ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་གཞན་དུ་འདི་དག་མི་འདྲ་བ་འདུག་པས་དཔྱད་པར་འོས།

ཡོངས་ཁུངས།

https://web.archive.org/web/20160305173403/http://www.amdotibet.cn/html/ls/lswx/2014-06/16914.html