ཚན་རིག

ཚན་རིག་གིས་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་དང་དེ་དག་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་བཅས་པར་རྟོག་དཔྱོད་བྱེད་པའི་རིག་གནས་མ་ལག་ཁྲོད་དུ་གོ་གནས་གལ་ཆེན་ཟིན་ཡོད། ཚན་རིག་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ནི་ལ་ཏིན་སྐད་ཀྱི་"སན་ཤི་ཡ་"(scientia)ཞེས་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་། དེའི་གོ་དོན་ནི་ཤེས་ཡོན་ནམ་གོ་རྟོགས་(knowlege)ཅེས་པར་འཇུག ཚན་རིག་པ་ཚོས་ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོར་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་རྟོག་དཔྱོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། ཚན་རིག་པ་ལ་ལས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐོག་མའི་ཁུངས་སྣེ་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་། ཞིབ་འཇུག་པ་ལ་ལས་སྐྱེ་དངོས་རྩི་ཤིང་དང་སེམས་ཅན་གྱི་སྦུབས་ཕྲན་(cells)ནང་གི་ཆ་རྡུལ་(molecules)ལམ་གྲུབ་རྡུལ་ཕྲ་མོའི་ཆགས་དབྱིབས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ད་དུང་གཞན་དག་གིས་ང་ཚོའི་འགུལ་སྐྱོད་ཡོད་ཚད་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བྱུང་བ་སོགས་ལ་འཚོལ་ཞིབ་བྱེན་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་། ཡང་ན་རྙོག་འཛིང་རང་བཞིན་གྱི་རྩིས་རིག་པའི་དཀའ་གནད་ཁག་གསེད་དཀྲོལ་བྱེད་པ་རེད།

ཚན་རིག་ནི་དང་ཐོག་རང་བྱུང་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཡིན་ཞིང་འདི་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དང་བསམ་བློ་ལ་སོགས་སུ་ཁྱབ་ཆེ་རུ་ཕྱིན། དཔེར་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ལྟ་བུ།

གསལ་བཤད།

ལོ་རྒྱུས།

པར་རིས་བར་འཁྱམས།

ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི།

དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག

ད་དུང་གཟིགས།

ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད།