ཤར་ཕྱོགས།
ཤར་ཕྱོགས་ནི་ས་ཁམས་རིག་པའི་ནང་ཁ་ཕྱོགས་མཚོན་བྱེད་ཞིག་རེད།
ཤར་ཕྱོགས་པ་
[རྩོམ་སྒྲིག]- Language
- Edit
- ཤར་ཕྱོགས་པ་ནི། སྤྱིར་ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་རིགས་ལུ་ “ཚངས་ལ་” ཟེར་བའི་མིང་གི་ཐ་སྙད་བྱུང་ཚུལ་དུམ་གྲ་ཅིག་ཞུ་བ་ཅིན། ཤར་ཕྱོགས་པ་ཚངས་ལ་ཟེར་བའི་ལོ་རྒྱུས་འདི་ ཧེ་མ་མཁས་མཆོག་ཚུ་གིས་ ཀི་དེབ་ནང་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་གོ་རུང་ དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་ཡིག་རྙིང་རྒྱལ་རབས་ལ་སོགས་པ་ ག་ཅི་ནང་ལས་ཡང་མཇལ་མ་ཚུགས་ཟེར་ཞུ་ནི། ཨིན་རུང་ མ་མཐོང་ཕྱིར་ན་མེད་པ་མིན།། ཟེར་དོ་བཟུམ་སྦེ་ རང་གིས་མ་མཐོང་ནི་འདི་གིས་ མིན་འདུག་ཟེར་མེན་པར་ ག་དེམ་ཅིག་སྦེ་ཤུལ་མའི་ཞིབ་འཚོལ་པ་ཚུ་གིས་ བདེན་དཔྱད་གནང་ནིའི་དོན་ལུ་ གཡུས་ཁའི་ཕམ་རྒན་ཤོས་ཚུ་གི་རྣ་རྒྱུན་དང་ རང་གི་ཞིབ་དཔྱད་སྙན་ཞུ་དུམ་གྲ་ཅིག་ཞུ་བ་ཅིན། ཚངས་ལ་ཟེར་བའི་ལོ་རྒྱུས་གཉིས་སྦེ་བཤད་སྲོལ་འདུག དེ་ཡང་ ཁ་སྐད་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་མིང་བཏགས་ཚུལ་དང་ གང་ཟག་ལུ་གཞིར་བཞག་གཉིས་ལས་ དང་པ། ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ཀྱི་ ཁ་སྐད་མང་ཤོས་ཅིག་ནང་ སཾ་སྐྲྀ་ཏ་ལེགས་སྦྱར་ལྷའི་སྐད་ཡོདཔ་ལས་ འཇིག་རྟེན་གྱི་མོས་པོ་ནི་ ལྷ་ཚངས་པ་ཨིནམ་ལས་ ལྷ་ཚངས་པའི་ཁ་སྐད་སླབ་ནི་འདི་གིས་ ཤར་ཕྱོགས་པ་ཚངས་ལ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༢.༡ ལྷ་སྲས་གཙང་མའི་གདུང་རིགས་ལས་མཆེད་པའི་ རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ གཙང་ལྷའི་སྒྲ་ཉམས་ནས་ ཤར་ཕྱོགས་པ་ཚངས་ལ་ཟེར་སླབ་ཨིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་གཉིས་ལས་ ང་གིས་འབད་བ་ཅིན་ ལོ་རྒྱུས་གཉིས་པ་འདི་ ར་ཁུངས་བཟང་དོ་བཟུམ་མཇལཝ་མས།
- སྤྱི་ཤར་ཕྱོགས་པ་ཞེས་པའི་སྐབས་ཚངས་ལྷའི་སྐད་སྨྲ་བ་མི་ཚན་རྣམས་ལ་གོ་བའང་ཡོད། ཚངས་ལྷའི་སྐད་ནི། མོན་པའི་སྐད་རིགས་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་གསེས་ཤིག་ཡིན་མོད་ཀྱང་། ཚངས་ལྷའི་སྐད་ནི་ཁྱབ་ཆེ་བའི་གྲགས་ཅན་གྱི་མོན་པའི་ཁ་སྐད་ཅིག་ཡིན། དེ་ཡང་འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་ཕལ་ཆེར་དང་། རྒྱ་གར་ཨ་རུ་ཅལ་མངའ་ཁུངས་མོན་སྡེ་རང་དང་། ཁ་ལག་ཏང་། ཏུ་ཏིང་བཅས་དང་། ཡང་རྒྱ་ནག་མངའ་འོག་བོད་ལྗོངས་ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ་མེ་ཏོག་ལྗོངས་ཞེས་པའི་ཡུལ་པདྨ་ཀོད་བཅས་ཀྱིས་སྨྲ་བའི་སྐད་ཅིག་ཡིན།
- འབྲུག་གི་ལས་ཁུངས་ཡིག་ཆ་དང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ལྷོ་པེ་ལེ་ལ་རི་རྒྱུད་དེ་སྟབས་བདེའི་ས་ཁམས་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་ཞིག་ཏུ་བེད་སྤྱད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཤར་ནུབ་ས་ཁུལ་དུ་དབྱེ་ཡོད། དབྱེ་འབྱེད་རྒྱ་ཆེ་བ་འདིའི་འོག་ལ་སྔ་ལོང་པ་དེ་ཚོ་པེ་ལེ་ལའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྡོད་དམངས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཤར་ཕྱོགས་པ་དང་སྔ་ལོང་པ་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དེ་དུས་རབས་༡༧པའི་རྗེས་སུ་ཕལ་ཆེར་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྡེ་ཚན་ནང་སྤྱིར་བཏང་གི་བེད་སྤྱོད་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཡོད། འགོ་ཐོག་ཤར་ཕྱོགས་ནི་པེ་ལེ་ལའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་སྡོད་མཁན་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་མིང་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཀྲོང་ས་རྫོང་ནི་ཞིང་ཆེན་གཉིས་གྱི་ལྟེ་གནས་སུ་གྱུར་ཡོད། དེང་སང་ཤར་ཕྱོགས་ཟེར་བ་དེ་ཚངས་ལ་ཁ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ས་གནས་མི་རིགས་ཡིན་པའམ་ཡང་ན་མོང་གར་དང་། ལྷུན་རྩེ། བཀྲིས་ཡང་རྩེ། བཀྲིས་སྒང་། པདྨ་དགའ་འཚལ་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་ལྗོངས་རྣམས་ཡིན། ལྷོ་མོན་ཁ་བཞི་ཟེར་བ་ནི། ཤར་གདུང་བསམ་ཁ་དང་། ལྷོ་དཔག་བསམ་ཁ། ནུབ་ད་གླིང་ཁ། བྱང་སྟག་རྩེ་ཁ་བཅས་བཞི་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་ནི་འབྲུག་སྔ་ལོང་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཡིན། སྔ་ལོངས་པ་ནི། གནས་དེར་སྔ་མོ་ནས་སླེབས་མཁན་ཞེས་པའི་དོན་དང་འདིའི་རུས་རྒྱུད་བོད་ནས་ཡིན། ཤར་ཕྱོགས་པ་ནི། ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཀྱི་མི་སྟེ་ཡུལ་མི་དང་པོ། ལྷོ་མཚམས་པ། ཉེ་རབས་ཀྱི་བོད་མི་བྱེས་པ་སོགས་ཡིན་སྐད།[༡]
- དེ་ཡང་་་་་་་་ ༡༽ གཙང་ལྷའི་སྒྲ་ཉམས་མི་ལུ་ ཚངས་ལ། ༢༽ ཚངས་ཟམ་ཟེར་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ གཡང་རྩེ་རམ་སྦྱར་དང་ བཀྲིས་སྒང་གི་བར་ན་ཡོདཔ་ལས་ ལྷ་སྲས་གཙང་མའི་ཕེབས་ལམ་གྱི་ཟམ་པ་ལུ་ ཚངས་ཟམ། ༣༽ ཚངས་སྲས་དཔོན་གྱི་བརྒྱུད་པ་ལུ་ ཚངས་ལ་མཁོ་ཆེ་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་ཚུ་ལས་ ཧིང་སང་ས་ཧ་གོ་ཚུགས་པས་ཟེར་ཞུ་ནི། ༣.༡ ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ཀྱི་ ཁ་སྐད་མང་ཤོས་ཅིག་ནང་ སཾ་སྐྲྀ་ཏ་ལེགས་སྦྱར་ལྷའི་སྐད་ཡོདཔ་ཙམ་གྱིས་མི་འཐད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ༡༽ ལྷོ་མཚམས་པའི་ཁ་སྐད་ལུ་ཡང་ ལེགས་སྦྱར་ལྷའི་སྐད་ཡོདཔ་ལས་ ལྷོ་མཚམས་པ་ཡང་ཤར་ཕྱོགསཔ་ཨིནམ་ཐལ་ནི། ༢༽ རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་འོག་སྦས་ཡུལ་པདྨ་བཀོད་པ་དང་ མོན་ཏ་ཝང་ཤར་བུམ་དི་ལ་ཚུ་ནང་ཡང་ ཤར་ཕྱོགས་པའི་ཁ་སླབ་མི་ཡོད་རུང་ ཁོང་ཚུ་ལུ་ རྩེང་མི་ཟེར་སླབ་མ་གཏོགས་ ཚངས་ལ་ཟེར་མི་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཧིང་སང་ས་ཧ་གོ་ཚུགས་པས་ཟེར་ཞུ་ནི། ད་རེས་ ང་གིས་ རྣམ་རྟོག་གི་ས་བོན་བཟུམ་བཀོད་དེ་ཡོད་མི་ལུ་ བསམ་འཆར་བཀོད་དེ་ བཀའ་དྲིན་བསྐྱང་གནང་། ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་དབྱེ་ན་ ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད། དེའི་ངོ་སྤྲོད། ༡༽ ཀྲོང་གསར་ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟེན་རྩེ་རྫོང་། ༢༽ བུམ་ཐང་བྱ་དཀར་རྫོང་། ༣༽ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་། ༤༽ བཀྲིས་ཡང་རྩེ་རྫོང་། ༥༽ མོང་སྒར་རྫོང་། ༦༽ བཀྲིས་སྒང་རྫོང་། ༧༽ གཞལམ་སྒང་རྫོང་། ༨༽ པདྨ་དགའ་འཚལ་རྫོང་། བཅས་བརྒྱད་ཨིན། ( ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་ངོ་སྤྲོད།) ༡༽ བྱ་དཀར་རྫོང་གི་ཆ་འོག་བུམ་ཐང་སྡེ་བཞི། ༢༽ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་གི་འོག་ཀུར་སྟོད་མདོ་བཞི། ༣༽ བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་ལུ་གཡང་རྩེ་ཚོ་ལྔ། ༤༽ བཀྲ་ཤིས་སྒང་ལུ་བཀྲ་ཤིས་སྒང་ཚོ་བཅུ། ༥༽ མོང་སྒར་རྫོང་གི་ཆ་འོག་གཞོང་སྒར་ཚོ་བདུན། ༦༽ གཞལམ་སྒང་མཁན་རིགས་རྣམ་གསུམ། ༧༽ པདྨ་དགའ་ཚལ་ལུ་གདུང་བསམ་མདོ་གསུམ། ༨༽ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་མང་སྡེ་ཚོ་བཞི། (ཀྲོང་གསར་ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟན་འདི། །ཤར་ཕྱོགས་རྩིབས་བརྒྱད་ལྟེ་བ་ཨིན།།)
གསལ་བཤད།
[རྩོམ་སྒྲིག]ལོ་རྒྱུས།
[རྩོམ་སྒྲིག]པར་རིས་བར་འཁྱམས།
[རྩོམ་སྒྲིག]
ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི།
[རྩོམ་སྒྲིག]དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག
[རྩོམ་སྒྲིག]ད་དུང་གཟིགས།
[རྩོམ་སྒྲིག]ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད།
[རྩོམ་སྒྲིག]- ↑ [Tshering Gyeltshen. Post-Zhabdrung era migration of Kurmedkha speaking people in Eastern Bhutan, 2003; https://himalaya.socanth. cam.ac.uk/collections/journals/jbs/pdf/JBS_15_01.pdf] Bhutanese administrators and historians used the northsouth Pelela mountain ridge as a convenient geographical reference point to divide the country into eastern and western regions. Under this broad division, Ngalop came to be regarded as inhabitants west of Pelela, and those living east of Pelela are known as Sharchop. 1 The terms Sharchop and Ngalop naturally evolved out of common usage, mostly among official circles after the 17th century. In the beginning Sharchop was a collective name for people living in regions east of Pelela known as Sharchog Khorlo Tsibgye (Eight Spokes of the Wheel of Eastern Bhutan). 2 These regions were under the administrative jurisdiction of the Trongsa Penlop with Trongsa Dzong as the provincial headquarter. Today, Sharchop may mean either the natives who speak Tshanglakha 3 or the population of Eastern dzongkhags officially represented by Mongar, Lhuntse, Trashi Yangtse, Trashigang, Pema Gatshel and Samdrup Jongkhar.