ཚལ་གུང་ཐང་

ཡོང་ཁུངས་Wikipedia

དེ་ཡང་བཀའ་རྒྱུད་ཆེ་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ཚལ་པ་བཀའ་རྒྱུད་ཀྱི་གདན་ས་ཚལ་གུང་ཐང་དགོན་པ་ནི་ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུའི་ལྷོ་ངོས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་དང་བར་ཐག་ལེ་དབར་བཅུ་ཙམ་གྱི་སར(སྟག་རྩེ་རྫོང་ཁོངས)གནས་ཡོད་ཅིང་། ཚལ་གུང་ཐང་ཞེས་པ་ཚལ་དང་གུང་ཐང་གཉིས་ཀྱི་མིང་སྡེབ་ནས་འབོད་པ་སྟེ། བྱང་ངོས་ཀྱི་ཚལ་དགོན་པར་ཡང་དགོན་དང་དབུས་གླིང་ཞེས་གྲྭ་ཚང་གཉིས་དང་། ལྷོ་ངོས་གུང་ཐང་དུ་ཆོས་ཁྲི་ལྕོགས་དང་། གཟིམ་ཁང་ཤར། ཆོས་འཁོར་གླིང་བཅས་ཁག་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་ཚལ་ཡང་དགོན་ནི་གུང་ཐང་བླ་མ་ཞང་བརྩོན་འགྲུས་གྲགས་པས་རབ་བྱུང་གསུམ་པའི་ཤིང་ལུག་(༡༡༧༥)ལོར་ཕྱག་བཏབ། དེ་ནས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཙམ་སོང་བའི་མེ་ལུག་(༡༡༨༧)ལོར་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་བཏབ། ཉེ་གནས་དར་མ་དབང་ཕྱུག་གིས་བླ་མ་ཞང་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་དགོན་པ་དང་མི་སེར་གྱི་བདག་པོ་བྱས་ཏེ་དགོན་པའི་མཇུག་སྐྱོང་ཐོག་སྐུ་འབུམ་སོགས་བཞེངས་ནས་རྒྱ་བསྐྱེད། དེ་ནས་དཔོན་རབས་ཁ་ཤས་སོང་རྗེས་བླ་མ་ཞང་གི་སྲས་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་རྒྱ་ནག་ཏུ་བྱོན། གོང་མ་སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོས་ཚལ་པ་ཁྲི་དཔོན་གྱི་འཇའ་ས་གནང། དེས་གུང་ཐང་གཟིམ་ཤར་བསྐྲུན། སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་མ་ཆགས་གོང་གུང་ཐང་དུ་བཤད་གྲྭ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བས་བདེ་གསང་གུང་གསུམ། དགའ་སྐྱོར་ཟུལ་གསུམ་ཞེས་དབུས་གདན་ས་དྲུག་ཏུ་གྲགས་པའི་གུང་ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚལ་པ་ཁྲི་དཔོན་མངའ་ཐང་དར་སྐབས་གུང་ཐང་དར་རྒྱས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཡང་ཚལ་པའི་མངའ་ཐང་རིམ་ཉམས་པ་དང་། ལྷག་པར་རབ་བྱུང་དགུ་པའི་མེ་ཡོས་(༡༥༠༧)ལོར་མེ་སྐྱོན་བྱུང་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་དབུས་དམར་ལྷ་ཆེན་དཔལ་འབར་(ཐུབ་དབང)སོགས་རྟེན་རྙིང་དགའ་ཤས་དང། ཆོས་ཁྲི། གཟིམ་ཁང་ཤར་གྲྭ་ཚང་ཆུང་ཆུང་གཉིས་མ་གཏོགས་ཕལ་ཆེར་ཉམས། དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཐོག་དགུ་པ་རྗེ་དབོན་བློ་བཟང་ཉི་མའི་དུས་ནས་དགེ་ལུགས་དར་ཁྱབ་ཆེ་བ་བྱུང་། ཏྰ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པའི་དུས་གང་གི་དབུ་བླ་ཟུར་ཆོས་དབྱིངས་རང་གྲོལ་གྱིས་ཞལ་འཛིན་གནང་། དེ་རྗེས་ལྷ་བཟང་ཁང་གིས་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཐོག་ལྔ་བཅུ་པ་བྱ་བྲལ་དགེ་འདུན་ཕུན་ཚོགས་ལ་དགོན་གཞིས་མ་ལག་དང་བཅས་ཕུལ། དེའི་ཡང་སྲིད་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ(ཀན་སུའུ)དུ་བཞུགས་པར་གུང་ཐང་ཚང་ཞེས་འབོད་པ་དེས་ཚལ་གུང་ཐང་གཞུང་འབུལ་གནང་སྟབས་ཏྰའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་ཀློག་སློབ་སྐུ་ཞང་བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོ་དང་སྐུ་ཚ་དར་ཧན་མཁན་པོ་སྐལ་བཟང་ཡོན་ཏན་སོགས་ལ་གནང་བར་བརྟེན་དེ་ནས་གུང་ཐང་དགོན་པའི་བདག་ཐོབ་དེ་གུང་ཐང་བླ་དྲང་ཞེས་སྒེར་གུང་ཐང་པས་བྱེད། འཆད་ཉན་སོགས་ཀྱི་ཐད་དཔོན་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བུ་དཔོན་དགའ་བདེ་དཔལ(དེའི་སྐོར་གཤམ་དུ་ཚལ་པ་དགའ་བདེ་དཔལ་ཞེས་པར་གཟིགས)བས་གྲྭ་ཚང་ཆོས་འཁོར་གླིང་བཏབ་ནས་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་སློབ་གཉེར་བཙུགས་ཤིང། དབུས་གླིང་དུ་སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་བཙུགས། ཚལ་པ་ཁྲི་དཔོན་ཀུན་དགའ་རྡོ་རྗེའི་དུས་བུ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེ་གདན་གྲངས་ནས་ཚལ་པ་བཀའ་འགྱུར་ཞེས་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཡོངས་ཀྱིས་ཚད་ལྡན་གྱི་དཔེར་བྱེད་པ་དེ་བཞེངས་པ་སོགས་ཞིབ་པར་འཇོག་རི་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་མཛད་པའི་《ཚལ་གུང་ཐང་གི་དཀར་ཆག་འགྲོ་མགོན་ཞལ་ལུང》ཞེས་པའི་ནང་གསལ།

གཞན་ཡང་་་་་་་ མཚན་རྒྱས་པར་ཚལ་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་ཞེས་ཞུ། ལྷ་སའི་ཀུ་རུ་ཟམ་པ་ནས་ཤར་ངོས་སུ་སྣུམ་ནག་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་༦ཙམ་སོང་ན་ཚལ་གུང་ཐང་གྲོང་དབུས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཚལ་ཞེས་པ་ནི། གུང་ཐང་བླ་མ་ཞང་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཡུ་བྲག་པ་རླུང་སྒོམ་སྟེ་ཕུར་བུ་ལྕོག་ཏུ་ཕེབས་སྐབས་ན་བཟའི་ཚལ་བུ་གནས་དེར་ལྷུང་བས། ཚལ་ཞེས་[page 79] དང་། ང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་འཁྲུངས་ས་ལུམ་བིའི་ཚལ་གྱི་ཟུར་ཆགས་པ་སོགས་གསུང་སྲོལ་མི་འདྲ། གུང་ཐང་ཞེས་པ་ནི། རྗེ་བཙུན་མི་ལ་གནས་དེའི་ཆོས་འཁོར་གླིང་དུ་བཞུགས་སྐབས་ཡུལ་གུང་ཐང་གི་མིང་དེ་གནས་དེར་བཏགས་གནང་བ་ཡིན་གསུངས། དགོན་དེ་ནི་མཉམ་མེད་དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེའི་ཡང་སློབ་བླ་མ་ཞང་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཡུ་བྲག་པས་ ༡༡༧༥ལོར་ཚལ་ཡང་དགོན་དང་༡༡༨༧ལོར་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་བཏབ་གནང་མཛད། བཀའ་བརྒྱུད་ཕྱག་བཞེད་མཛད་པས་ཚལ་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཅེས་པའང་དེ་ནས་བྱུང་། བྱང་ངོས་ཡང་དགོན་ལ་ཚལ་དང་། ལྷོ་ངོས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་གུང་ཐང་། དེ་གཉིས་སྡེབས་པ་ལ་ཚལ་གུང་ཐང་ཞེས་ཟེར། གཞན་ཡང་བྱང་ངོས་སུ་ཚལ་དང་། དབུས་གླིང་ཞེས་གྲྭ་ཚང་གཉིས། ལྷོ་ངོས་སུ་གུང་ཐང་ཆོས་ཁྲི་ལྕོག་དང་། གཟིམ་ཁང་ཤར། ཆོས་འཁོར་གླིང་བཅས་དང་། དེ་ནས་དམག་འཁྲག་དང་མེ་སྐྱོན་སོགས་ཀྱིས་ཉམས་རྒུད་ཆེན་པོ་བྱུང་། དེ་རྗེས་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཐོག་དགུ་པའི་དུས་ནས་དགེ་ལྡན་དར་ཁྱབ་བྱུང་། རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་དུས་གང་གི་དབུ་བླ་ཟུར་ཆོས་དབྱིངས་རལ་གྲོལ་གྱིས་ཞལ་འཛིན་གནང་། དེ་རྗེས་ལྷ་བཟང་གིས་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཐོག་ལྔ་བཅུ་པ་བྱ་བྲལ་དགེ་འདུན་ཕུན་ཚོགས་ལ་དགོན་གཞིས་མ་ལག་དང་བཅས་པ་ཕུལ། དེའི་ཡང་སྲིད་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དུ་བཞུགས། དེ་ནས་བཟུང་གུང་ཐང་ཚང་ཞེས་པའི་མཚན་བྱུང་བ་དང་། གུང་ཐང་གི་བདག་ཐོབ་ཀྱང་གུང་ཐང་བླ་བྲང་ནས་གནང་བ་བཅས་ཡིན། སྔོན་ཚལ་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་འདུ་ཁང་ཀ་རིང་༢དང་ཀ་ཐུང་༢༤གཡས་ནས་རྩིས་པའི་རྣམ་སྲས་ལྷ་ཁང་དང་། ཚལ་པ་བཀའ་འགྱུར་བཞུགས་པའི་ཚེ་དཔག་ལྷ་ཁང་། ཞང་ལྷ་ཁང་། གཙང་ཁང་དབུས་མའི་ནང་ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཐོག་སོ་གསུམ་ཙམ་དང་། འཁོར་ཉན་ཐོས་གཉིས། དེའི་གཡོན་དུ་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་དང་བྱམས་ཁང་། དེ་ནས་མགོན་ཁང་བཅས་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་བཞུགས། ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་གུང་ཐང་གཙུག་ལག་ཁང་[page 80] ཉམས་གསོ་གནང་བའི་ནང་། སྔོན་གྱི་རྣམ་སྲས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། གཙང་ཁང་ནང་ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་རྒྱབ་ཡོལ་དང་སྐུ་སྨད་སྔོན་གྱི་དེའི་སྟེང་གསར་བཞེངས་གནང་བ། མགོན་ཁང་ནང་སྔོན་གྱི་མགོན་པོ་ཕྱག་བཞི་དང་། མགོན་པོ་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་གྱི་སྐུ་སྨད་སྟེང་གསར་བཞེངས་གནང་བ། གཞན་ཡང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེར་ལོ་ལྟར་བོད་ཟླ་༤ཚེས་༡༥ལ་གུང་ཐང་མེ་ཏོག་མཆོད་པ་ཞེས་པའི་གར་འཆམ་བསྐྱོན་སྲོལ་ཡོད། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་མཆོད་པ་ཆེན་པོ་བཞི་སྟེ་ལྷ་ས་བཅོ་ལྔ་མཆོད་པ། གུང་ཐང་མེ་ཏོག་མཆོད་པ། བསམ་ཡས་མདོ་སྡེ་མཆོད་པ། རྭ་སྒྲེང་ཁུ་བྱུག་མཆོད་པ་བཅས་མཆོད་པ་བཞིའི་ཡ་རྒྱལ་ཡིན་གསུངས། མེ་ཏོག་མཆོད་པའི་ཉིན་ལོ་གཅིག་དུས་གཅིག་ལས་ཐུག་འཕྲད་མི་ཆོག་པའི་གྲིབ་རྫོང་བཙན་དང་། གུང་ཐང་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་གཉིས་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྲོལ་ཡོད། གཞན་ཡང་གུང་ཐང་དུ་སྲི་གནོན་འབུམ་པ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། སྔོན་གྱི་ལས་ནད་འབུམ་པའི་ཞབས་རྭ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།