བྱེས་འབྱོར་དུ་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རིམ།
༤ བྱེས་འབྱོར་དུ་བོད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་རིག་པའི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རིམ།
བེ་རི་འཇིགས་མེད་དབང་རྒྱལ།
ས་ཕག་དུས་འགྱུར་བྱུང་བ་དང་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་ནན་ཕེབས་པ་དང་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་ཏེ། ཡུལ་གྱར་དུ་སླེབས་པའི་བོད་ཀྱི་མཁས་གྲུབ་བླ་སྤྲུལ་དུ་མས་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་རིག་པའི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་སྤྱི་དང༌། ཆོས་ལུགས་རང་ཁོངས་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་སྣ་མང་སྤེལ་བའི་ནང་ནས། ཆེས་ཐོག་མ་ནི་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མ་པའི་བསྟན་པའི་སྲོལ་འཛིན་ཆེན་པོ་བདུད་འཇོམས་འཇིགས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའི《སྔ་འགྱུར་ཆོས་འབྱུང་ལྷ་དབང་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བའི་རྔ་སྒྲའམ་ཡོངས་གྲགས་སུ་བདུད་འཇོམས་ཆོས་འབྱུང་》དུ་གྲགས་པ་དེ་ཡིན་སྲིད་སྙམ། ཆོས་འབྱུང་དེའི་ནང་རྒྱལ་བསྟན་སྤྱིའི་བྱུང་རབས་དང་བྱེ་བྲག་སྔ་འགྱུར་གསང་སྔགས་རྙིང་མ་པའི་མདོ་སྒྱུ་སེམས་གསུམ་གྱི་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་རབས་རིང་བརྒྱུད་བཀའ་མ་དང༌། ཉེ་རྒྱུད་གཏེར་མའི་བྱུང་རབས། ཞར་ལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རིམ་པར་བྱུང་རབས་བཅས་ཀྱང་འཁོད་པའི་ཆོས་འབྱུང་གི་རྩོམ་ལུས་ལམ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ནས་མཇུག་རྩོམ་བྱང་གི་བར་ཚིག་སྦྱོར་འབྲེལ་ཆགས་ཤིང༌། བརྗོད་དོན་ཁུངས་བཙན་པ། རྒྱས་བསྡུས་འཚམས་ཤིང་གོ་བའི་གནད་ལ་འབིགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་དུ་མ་ལྡན་པས་བོད་གཞིས་བྱཻས་གཉིས་ཀར་དཔེ་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་འབྱུང་སྨྲ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་མཁས་པ་དུ་མས་གཞི་གདིང་ས་དང་ཁུངས་བཅོལ་ས་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་སྣང༌། ད་དུང་ཁོང་གིས་《བསྟན་པའི་བབ་ཚུལ་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་དུས་ཚིགས་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་པ་བསྟན་པའི་གནས་ཚད་བསྟན་པ》ཞེས་པ་ཡང་བརྩམས་གནང་བ་འདིས་ལོ་ཚིགས་ཀྱི་ཐོག་ཕན་ཐོགས་ངེས་ཅན་བྱུང་འདུག་ལ། བྱེས་འབྱོར་དུ་ལོ་ཚིགས་བསྟན་རྩིས་རྩོམ་པ་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཕལ་ཆེར་འདི་ཉིད་ཡིན་སྲིད་སྙམ།
ད་དུང་ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐལ་བཟང་གིས་《དེབ་ཐེར་ལྗང་ཁུ་》དང་《རྒྱ་གར་གྱི་ཚད་མ་རིག་པའི་ལྟ་གྲུབ་འཕེལ་རིམ་དང་ཚད་མ་རིག་པའི་ལོ་རྒྱུས》། གདོང་ཐོག་སྤྲུལ་སྐུས་《དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱའི་ཆོས་འབྱུང་》དང༌། འབྲི་གུང་སྐྱབས་མགོན་གྱིས་《འབྲི་གུང་ཆོས་འབྱུང་》། 《འཕགས་བོད་དུ་རྒྱལ་བསྟན་རིན་པོ་ཆེ་དེ་འཛིན་བཅས་པ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་འཇམ་མགོན་ས་སྐྱ་པའི་བསྟན་པ་དེ་འཛིན་དང་བཅས་པའི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་འདོད་འབྱུང་ནོར་བུའི་མཛོད་ཆེན་བསོད་དོན་ལྷུན་གྲུབ》ས་སྐྱ་ཐུགས་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གིས་བརྩམས་པ། 《དགའ་ཤར་ཆོས་འབྱུང་དཔྱད་གསུམ་རྣམ་དག་ནོར་བུའི་ཕྲ་ཚོམ》ཛེ་སྨད་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་ཡར་རྒྱས་ཀྱིས་བརྩམས་པ། རྒྱུད་སྨད་ཆོས་འབྱུང་གཡའ་དག་འཕྲུལ་གྱི་མེ་ལོང་》དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཐོག་བརྒྱ་པས་མཛད་པ། 《རྒྱུད་སྟོད་ཆོས་འབྱུང་ཨུཏ་པ་ལའི་དོ་ཤལ》རྒྱུུད་གྲྭ་རྡོ་རྗེ་མགོན་པོས་བརྩམས་པ། རྫོང་རྩེ་བྱམས་པ་ཐུབ་བསྟན་གྱིས《བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་ཆོས་འབྱུང་》དང་《སེ་ར་ཐེག་ཆེན་གླིང་གི་ཆོས་འབྱུང་》《སྲད་ཆོས་འབྱུང་》། 《སྨིན་གྲོལ་གླིང་གི་མཁན་རབས་རྣམ་ཐར་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་དགའ་སྟོན》ཨོ་རྒྱན་སྨིན་གྲོལ་གླིང་ནས་བཏོན་པ། མདོ་སྨད་པ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་《དགེ་ལྡན་ཆོས་འབྱུང་གསེར་གྱི་མཆོད་སྡོང་འབར་བ》དང་《མདོ་སྨད་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་དཀར་ཆགས》། དཔལ་ཚུལ་གྱིས་《བན་དེའི་ཆོས་འབྱུང་ཀུན་གསལ་མེ་ལོང་》དང་《གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བསྟན་འབྱུང་ཕྱོགས་བསྡུས》། མོན་གྱི་ནང་བསྟན་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་བཏོན་པའི་《སྦས་ཡུལ་སྐྱིད་མོ་ལྗོངས་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་》། མཁན་ལྷ་ཚེ་རིང་གི་《མཁའ་སྤྱོད་འབྲས་མོ་ལྗོངས་ཀྱི་གཙུག་ནོར་སྤྲུལ་པའི་རྣལ་འབྱོར་མཆེད་བཞི་བརྒྱུད་འཛིན་དང་བཅས་པའི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་བློ་གསར་གཞོན་ནུའི་དགའ་སྟོན》། 《རྒྱ་བོད་འབྲུག་གསུམ་དུ་གསར་བསྐྲུན་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་རིས་མེད་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ལོ་རྒྱུས》༢༠༠༠ ལོར་བོད་གཞུང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་བཏོན་པ། 《ཀིརྟི་ཚང་དང་འབྲེལ་བའི་ངག་རྒྱུན་ལོ་རྒྱུས་ཉམས་མྱོང་རྒན་པོའི་གཏམ་ཕྲེང་》ཇ་ཚོགས་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་བཟང་དོན་འགྲུབ་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པ། ཕྲན་གྱིས་བརྩམས་པའི་《འཕགས་བོད་ཆོས་འབྱུང་འཛམ་བུའི་གསེར་གྱི་འཁྲི་ཤིང་》པོད་བཞི་དང་《ྋགོང་ས་མཆོག་གི་དགེ་སློང་སྡོམ་རྒྱུན་མཁན་པོ་རིམ་བྱུང་གི་རྣམ་ཐར་འཛམ་བུའི་གསེར་གྱི་མཆོད་སྡོང་》སོགས་བརྩམས་ནས། བཙན་བྱོལ་ཁྲོད་དུ་ཆོས་ལུགས་སྤྱི་དང་རང་ཁོངས་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པའི་གཏམ་ཚོགས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཏིང་བརླིང་བའི་འཕེལ་རིམ་གྱི་རླབས་རྒྱུན་ཡང་དབྱར་གཞུང་གི་མེ་ཏོག་དང༌། དགུན་དུས་ཀྱི་ཁ་བ་བཞིན་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་ལེགས་བྱས་ནམ་ཡང་གུད་དུ་མེད་པའི་ལག་རྗེས་རྒྱ་ཆེར་བཞག་དང་འཇོག་བཞིན་པ་ཡིན་ལ། འཕེལ་རིམ་འདིའི་ཐོག་ནས་ཀྱང་བྱེས་འབྱོར་ཁྲོད་དུ་ནམ་ཡང་ངོ་ནོངས་མི་དགོས་པའི་བྱ་བཞག་རྒྱ་ཆེར་བསྐྲུན་གནང་མཛད་འདུག
བླ་སྤྲུལ་ཁག་གི་རྣམ་ཐར་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་འབྱུང་གི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པས་འདིར་རགས་ཙམ་འགོད་ན། བྱེས་འབྱོར་དུ་རྣམ་ཐར་ཐོག་མར་རྩོམ་མཁན་ནི་ཀུན་རྩེ་བསོད་ནམས་དབང་འདུས་རེད། ཁོང་གིས་《རྒྱལ་དབང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་ངོས་འཛིན་སྐོར་བདེན་གཏམ་རྣ་བའི་བཅུད་ལེན》། ཞེས་པ་འདི་བཞིན་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལོར་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་འདུག རྣམ་ཐར་འདིའི་ནང་ྋགོང་ས་མཆོག་ཡང་སྲིད་ཇི་ལྟར་བརྩད་བཅད་ཞུས་པ་ནས་ཁྲི་འདོན་ཞུས་པའི་བར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁ་གསལ་ཞིང་ཁུངས་བཙན་པར་བཀོད་འདུག་པར་མ་ཟད་རྩོམ་རྩལ་གྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྣམ་གཞག་ཚད་མཐོ་ལྡན་པས་སྐབས་དེའི་རྩོམ་པ་པོ་ཚོས་འགྲན་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་སྣང༌། 《དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱའི་ཁྲི་འཛིན་ངག་དབང་ཀུན་དགའ་ཐེག་མཆོག་དཔལ་འབར་འཕྲིན་ལས་བསམ་འཕེལ་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་རང་རྣམ་མདོར་བསྡུས》ཁྲི་ཆེན་ཞེ་གཅིག་པ་ངག་དབང་མཐུ་སྟོབས་དཔལ་འབར་རང་ཉིད་ཀྱི་མཛད་པ། ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་སྐུལ་བ་ལྟར་སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེའི་རང་རྣམ་《ཀུན་རྟོག་སྒྱུ་མའི་འཁྲུལ་སྣང་》དང༌། དེའི་ཁ་སྐོང་འཛེ་སྨད་བསྟན་འཛིན་ཡར་རྒྱས་ཀྱིས་མཛད་པའི《དད་གསུམ་ཆུ་གཏེར་འཕེལ་བའི་ཟླ་ཕྲེང་》། དེ་ནས་རིམ་པར་བཞིན་《སྟག་འཚེར་སྤྲུལ་སྐུ་ཐུབ་བསྟན་འཇིགས་མེད་ནོར་བུའི་རྣམ་ཐར་ངེས་དོན་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ》མདོ་སྨད་པ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་བརྩམས་པ། 《ྋགོང་ས་མཆོག་གི་རྣམ་ཐར་གསེར་གྱི་ཡང་ཞུན》ནོར་གླིང་ནས་བཏོན་པ། 《སྡེ་གཞུང་སྤྲུལ་སྐུ་བྱམས་པ་ཀུན་དགའ་བསྟན་པའི་ཉི་མའི་རྣམ་ཐར་དད་གསུམ་པདྨོ་བཞད་པའི་ཉིན་བྱེད》ངག་སྐལ་གྱིས་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་རྩོམ་པ་གདོང་ཐོག་པས་བོད་བསྒྱུར་གནང་བ། 《བྱམས་བརྩེ་དང་དྲང་བདེན་གྱི་བླ་སྲོག》རོང་པོ་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས་ཀྱིས་བརྩམས་པ། 《ཀིརྟི་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་རྣམ་ཐར་གསེར་ཕྲེང་》ཀིརྟི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་གིས་བཏོན་པ། 《ཀིརྟི་མཚན་ཞབས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་གཟི་འོད་མཆེད་པའི་དྲང་སྲོང་གི་ཞབས་ཤུལ》འབྲོང་བློ་བཟང་དར་རྒྱས་ཀྱིས་བརྩམས་པ། 《རང་རྣམ་པདྨ་དཀར་པོའི་ཕྲེང་བ》བ་ཀུ་ལ་ཐུབ་བསྟན་མཆོག་དར་གྱིས་མཛད་པ། རྟའུ་ཆོས་མཛད་ཀྱི་《དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་སྐལ་ལྡན་གྱི་རྣམ་ཐར་སྐུ་གསུམ་རྒྱ་མཚོར་འཇུག་པའི་གྲུ་རྫིངས》། 《རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་རབས་རིམ་བྱུང་གི་རྣམ་ཐར》། 《ཀླུ་སྦྱིན་དགེ་བཤེས་རིན་པོ་ཆེའི་རྣམ་ཐར་དད་གསུམ་རབ་རླབས་འཕྱུར་བའི་ཆུ་གཏེར།》དང་《ཁང་སར་སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ཐུབ་བསྟན་བློ་བཟང་འཇིགས་མེད་རྒྱ་མཚོའི་རྣམ་ཐར་མདོར་བསྡུས》ཕྲན་གྱིས་བརྩམས་པ། རག་ར་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་དར་གྱི《གསེར་སྐོང་རྗོ་རྗེ་འཆང་གི་རྣམ་ཐར》། མཛོད་པ་ངག་དབང་དགེ་འདུན་དང་རྭ་སྟོད་བསོད་ནམས་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པའི་《རྭ་སྟོད་ཆུ་དབར་རིན་པོ་ཆེའི་རྣམ་ཐར་ངོ་མཚར་དད་པའི་འཇུག་ངོགས》། མི་ཉག་པདྨ་རིན་ཆེན་གྱིས་བརྩམས་པའི་《མི་ཉག་སྐྱོར་དཔོན་རིན་པོ་ཆེའི་རྣམ་ཐར》སོགས་ཆོས་འབྱུང་གི་ཆ་ལག་ཏུ་གཏོགས་པའི་རྣམ་ཐར་ཡང་གང་མང་ཞིག་རྩོམ་གནང་མཛད་འདུག་པ་འདི་དག་ཀྱང་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རིམ་དང་འབྲེལ་བའི་ཆ་ལག་ཅིག་ཡིན་པ་བཤད་ག་ལ་དགོས།