བཙན་མོ་སད་མར་ཀར་གྱི་མགུར།

ཡོང་ཁུངས་Wikipedia


བེ་རི་འཇིགས་མེད།


བཙན་མོ་སད་མར་ཀར་གྱི་མགུར།

ཡུལ་གྱི་(ནི)སྐལ་[1]པོག་[2]པ། ། [3]

ཁྱུང་ལུང་ནི་རྡུལ་མཁར་[4]ཞིག །

མུ་སུ་[5]ནི་གཞན་ན་རེ། །

ཕྱི་བལྟས་ནི་ངམ་[6]དང་བྲག །

ནང་བལྟས་ནི་གསེར་དང་དབྱིག །

བདགི་[7]ནི་གཡར་སྔ་[8]རུ། །

མཆིས་ཆུ་ནི་མ་ཐོ་[9]འམ། །

སྐྱ་མོ་ནི་བསེང་བསེང་མོ་། །

བྲན་གྱི་ནི་སྐལ་པོག་པ།

གུ་གེ་ནི་རྐང་པྲན་[10]ཞིག །

འཁོལ་དུ་ནི་མ་ཐོ་འམ། །

གུ་གེ་ནི་བདྲིས་ཤིང་སྡང་། །

ཟས་ཀྱི་ནི་སྐལ་པོག་པ། །

ཉ་དང་ནི་གྲོ་མཆིས་ཏེ། །

འཚལ་དུ་ནི་མ་ཐོ་འམ། །

ཉ་གྲོ་ནི་བཆའ་ཞིང་ཀའ། །

པྱུགས་ཀྱི་ནི་སྐལ་པོག་པ།

ཤ་དང་ནི་རྐྱང་མཆིས་སྟེ། །

འཚོ་རུ་ནི་མ་ཐོ་འམ། །

ཤ་རྐྱང་ནི་བཙའ་[11]ཞིང་རྒོད། །

ཀྱེ་བྱང་འབྲོག་ནི་ཡ་བི་[12]ན། །

ཕོ་མའི་ནི་འབྲོང་གཆིག་པ། །

བྱང་འབྲོག་ནི་འབྲོང་དགུམ་ན། །

པུ་[13]ནས་ནི་ཁུས་འདེབས་པའ་། །

ལྡོང་ཐོང་[14]ནི་འཕན་གྱིས་ཐོབ། །

མདའ་ནས་ནི་གཡབ་འདོར་བ[15]། །

སྐྱི་འི་ནི་ཤ་དང་སྤུག[16] །

དབུས་ནས་ནི་དཔོར་འཕེན་བ། །

ཡར་ཀྱི་ནི་ལྷོ་དང་རྔེགས། །

པུ་ནས་ནི་ཁུས་[17]བཏབ་ཆིང་[18]། །

མདའ་ནས་ནི་གཡབ་བོར་ནས། །

དེ་འི་ནི་བར་བར་དུ། །

ཕོ་མའི་ནི་(འབྲོང་)བཀུམ་ཞིང་། །

ཐུར་ཐུར་ནི་པྱིང་བའི་བཅུད། །

རུ་རྒྱུད་ནི་ལྡོང་ཏོང་སྩལད། །

ལྦོ་ཤོག་ནི་ཤ་སྤུག་སྩལད། །

མཆིལ་པའི་ནི་རུ་སྲུབས་ལ། །

སྟགི་ནི་ཤ་བཏགས་ཤིང་། །

གཡས་སུ་ནི་མ་ཡོ་ཤིག

གཡོན་དུ་ནི་མ་རྡལ་ཆིག །

གཡས་སུ་ནི་ཡོ་བ་ན།

སོ་བྱ་ནི་གྲེ་བོ་ཆུང་། །

གཡོན་དུ་ནི་རྡལ་བ་ན། །

སྲམ་བུ་ནི་གོང་ཏེ་དངུལ་། །

མར་གྱི་ནི་ཆང་ཆང་ལ། །

གཡུར་གྱིས་ནི་མ་མནབས་ན། །

སང་པྱི་ནི་གནངས་སླད་ན།

སྲམ་གྱིས་ནི་འཚལ་ཏ་རེ། །

ཉ་མོ་ནི་མཐོང་རྒོལཞིག

མཐོང་རྒོལ་ནི་མཐོང་ལ་རྒོལ། །

མཆིལ་པའི་ནི་སྣང་(སྣར་)ཐོགས་ཤིག

སྣང་(སྣར་)ཐོགས་ནྀ་སྣང་(སྣར་)ལ་ཐོགས། །

རིང་གི་ནྀ་གོད་(གོང་)ལེན་དང་། །

ས་འྀ་ནི་ཤེལ་མྱིག་གཉིས།

ག་མྱྀ་ནི་གྱྀ་གོ་ལྟ་། །

ཇེ་ཉེ་ནྀ་ཇེ་ཉེ་ན། །

ཡར་པ་ནྀ་དགུང་དང་ཉེ། །

དགུང་སྐར་ནྀ་སུ་ལྀ་ལི་ཇེ་ཉེ་(ནི་)ཇེ་ཉེ་ན། །

གླ་སྐར་ནྀ་བྲག་དང་ཉེ། །

བྲག་དཀར་ནྀ་སི་ལྀ་ལི། །

སྡུར་(སྤུར་)བ་ནྀ་ཆབ་དང་ཉེ། །

གྱུར་སྲམ་ནྀ་པྱོ་ལ་ལའ་། །

ཉེན་ཀར་ནྀ་དོག་དང་ཉེ། །

འབྲས་དྲུག་ནི་སི་ལྀ་ལི། །

མལ་ཏྲོ་[19]ནྀ་ཀླུམ་དང་ཉེ། །

སྐྱི་བསེར[20]་ནི་སྤུ་རུ་རུ་[21]། །

ཇེ་ཉེ་ནི་ཇེ་ཉེ་ན། །

ར་ཉེ་ནི་ཤུགས་(པ)ཐུ། །

ཡར་གྱི་ནི་བྱེ་མ་ལ། །

ལྷན་ལྷན་[22]ནྀ་འགྲོས་མོ་འདི། །

སྐྱི་འི་[23]ནྀ་པུར་[24]ཐབསུ། །

ཟ་དུར་ནྀ་བཏབ་ཀྱང་རུང་། ། [25]

མགུར་ཚིག་འདི་ནི། བཙན་མོ་སད་མར་ཀར་གྱི་མགུར་འདི་ནི་སྲོང་བཙན་རྗེ་བློན་བཀའ་བགྲོས་ཏེ་ཞང་ཞུང་དང་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བསྲེངས་སླད། བཙན་པོའི་གཅུང་མོ་སད་མར་ཀར་ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་ལིཀ་མི་མྱ་ལ་བཙུན་མོར་བརྫངས་ཀྱང་། དེས་རང་གི་བཙན་མོ་ཆེ་བ་ཁོ་ན་ལ་འབྲེལ་བ་གནང་བ་མ་གཏོགས་སད་མར་ཀར་ལ་བྱམས་སྐྱོང་དང་བུ་སྲིད་སྤེལ་བའི་འབྲེལ་བ་མ་བཙུགས་པས། སད་མ་ཀར་འུ་ཐུག་ནས་ཞང་རྒྱལ་གྱི་འགྲམ་ལ་མ་བསྡད་པ་མཚོ་མ་ཕམ་པའི་ཉེ་འདབས་སུ་ཁེར་ཀྱེད་བྱས་ནས་བསྡད་པའི་གནས་ཚུལ་བཙན་པོས་གོ་བས་ཉུལ་ཞིབ་ཆེད། བློན་པོ་སྤུག་གྱིམ་བཙན་རྨང་ཆུང་ཆེད་བཏང་བྱས་པའི་གདོང་ལ་བཙན་མོ་སད་མ་ཀར་གྱིས་བཙན་པོ་ལ་ཕུལ་བའི་ཆབ་སྲིད་དང་། དམག་དོན་རང་བཞིན་ཚད་མཐོ་ལྡན་བའི་གལ་ཆེའི་མགུར་གླུ་ཞིག་རེད།

མགུར་ཚིག་གོ་བདེར་བཀྲལ་བ།

ཡུལ་གྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་པ། །

ཁྱུང་ལུང་རྔུལ་མཁར་ཕོ་བྲང་།

མུ་ལྟོ་གཞན་ལ་རེ་བའི། །

ཕྱི་བལྟས་བཙན་པོ་བྲག་རེད། །

ནང་བལྟས་གསེར་དང་ནོར་རྫས། །

བདག་གི་མིག་སྔ་མཐོང་སར། །

འདི་ལས་དགོས་དོན་མེད་ཀྱང་། །

ཁེར་རྐྱང་ལུས་པའི་ཉམ་ཆུང་༎

བྲན་གྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་པ། །

གུ་གེ་བྲན་གཡོག་སྐྱོ་བོ༎

འཁོལ་པོ་འདི་གས་འགྲིགས་ཀྱང་། །

གུ་གེ་འདྲིས་ཤིང་སྡང་བ། །

ཟས་ཀྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་པ། །

ཉ་དང་གྲོ་མ་ཟོས་པས།

ད་ནི་བྲོ་བ་བརླགས་ཏེ༎

ཟོས་ན་ཁ་ཏིག་ཆེ་བ༎

ཕྱུགས་ཀྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་པ།

ཤ་དང་རྐྱང་སོགས་མཆིས་སྟེ། །

འཚོ་ན་འཚོ་ཁ་མ་ཉན། །

ཤ་རྐྱང་བཙའ་ཞིང་རྒོད་པ། །


ཡར་ཀི་བྱང་འབྲོག་དེ་ན། །

འབྲོང་གཡག་ཞོལ་པོ་གཅིག་འདུག།

འབྲོང་རྒོད་གསོད་པ་འདོད་ན། །

འབྲོང་ལ་ཀི་འདེབས་གནང་མཁན། །

ཕུ་ནུ་ལྡོང་ཐོང་གཉིས་གྱིས། །

མར་ཀི་གཡབ་མོ་བྱེད་མཁན། །

ཤ་སྤུག་གཉིས་ཀྱིས་གནང་ན། །

དབུས་ནས་མདའ་མོ་འཕེན་མཁན། །

ལྷོ་དང་རྔེགས་ཀྱིས་གནང་ན། །

ཕུ་ནས་ཀི་ཤར་བཏབ་ཅིང་། །

མདའ་ནས་གཡབ་མོར་བོར་ཏེ། །

ཕུ་མདའ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ། །

འབྲོང་གཡག་ཞོལ་པོ་སོད་ཅིང་། །

རུ་ཐུར་ཕོ་བྲང་ནང་ཉར། །

རུས་རྒྱུད་ལྡོང་ཏོང་ལ་སྩལད། །

(ཤ་པགས་ལྷོ་རྔེགས་གཉིས་ལ། ། )

ནང་འཁྲོལ་ཤ་སྤུག་ལ་སྩལད། །


ལྕགས་ཀྱུ་རྣོན་པོའི་རྩེ་ལ། །

སྟག་གི་ཤ་རྡོག་བཏགས་ཤིང་། །

གཡས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་མ་ཡོ། །

གཡོན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་མ་འཁྱོག།

གལ་ཏེ་གཡས་སུ་ཡོ་ན། །

སོ་བྱའི་གྲེ་བར་ཆུད་འོང་། །

ག་ལ་ཏེ་གཡོན་དུ་འཁྱོག་ན། །

སྲམ་གྱིས་ལྐོག་ཟ་བྱེད་ངེས། །

མར་ལ་འཕྱངས་པའི་ལྕགས་ཀྱུ། །

དུས་ཐོག་འཕེན་པ་མ་གནང་། །

སང་པྱི་གནངས་སླད་བྱས་ན།

སྲམ་གྱིས་བར་ཆད་གཏོང་ངེས། །

ཉ་མོ་གནམ་ལ་མཆོང་དུས། །

གཟུང་པའི་དུས་ལ་འཁེལ་ཡོད། །

ལྕགས་ཀྱུའི་རྣོན་པོའི་རྩེ་ལ། །

ཉ་མོ་ཁོན་ཐབས་མཛད་དང་། །


མནམ་གྱི་དགུ་ཚིགས་སྐྱ་མོ། །

ས་ཡི་ཆུ་མིག་གཉིས་པོ། །

འགྲོགས་ཀྱང་མཐུན་ཐབས་མི་འདུག།

ཇེ་ཉེ་ཇེ་ཉེ་བྱས་ན། །

དགུ་ཚིགས་དགུང་དང་ཉེ་སོང་། །

དགུང་གི་སྐར་མར་ཉེ་སོང་། །

ཆུ་མིག་བྲག་དང་ཉེ་སོང་། །

བྲག་དཀར་འཐོར་ལ་ཉེ་སོང་། །

སྔུར་བ་ཆབ་དང་ཉེ་སོང་། །

ཆབ་ཀྱི་ནང་ནས་ཆུ་སྲམ་འཕྱོ། །

ཉེན་ཀར་དོག་དང་ཉེ་སོང་། །

ལོ་ཡག་འབྲས་དྲུག་སིལ་སིལ། །

མལ་གྲོལ་ཀླུམ་དང་ཉེ་སོང་། །

གྲང་རླུང་འུར་འུར་ལྡང་སོང་། །

ཇེ་ཉེ་ཇེ་ཉེ་གྱུར་ནས། །

ར་ཉེ་ཤུག་པ་ཐུ་ཆོག། །

ཡར་གྱི་བྱེ་མའི་རི་ལ།

ལྷན་དུ་འགྲོ་བའི་མི་ཆེན། །

སྐྱིད་ཆུ་ནང་དུ་བསྐྱུར་ནས། །

ཉ་སྲམ་ཟས་སུ་བསྒྱུར་ཆོག།

མགུར་འདིའི་ནང་དོན་ནི། རགས་བསྡུས་དོན་ཚན་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་ནི་སད་མར་ཀར་རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་བབ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་མཁར་བཙན་པ་དང་། སྟོབས་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་པ། གཡོག་འཁོར་ཁ་སྐད་ཉན་པ་སོགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ན་ཡང་། ལིག་མི་རྐྱ་རང་གི་བཙུན་མོ་ཤེ་ཀ་ལ་བརྩེ་དུང་ཡོད་ཚད་སྤྲོད་དེ་རང་ཉིད་ལ་འབྲེལ་འདྲེས་གང་ཡང་མི་བྱེད་པས། དེས་བློ་ཕམ་ནས་ཉལ་ན་གཉིད་མི་ཁུག་པ་དང་། ལངས་ན་ཟས་ཀྱི་དང་ག་མི་འབྱེད་པའི་དཀའ་ངལ་གསལ་བཤད་བྱས་པ་དེ་ཡིན། དོན་ཚན་གཉིས་པ་ནི། ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་དེ་བྱང་ཐང་གི་འབྲོང་གཡག་ནང་བཞིན་ཡིན་པས་དཔའ་མཛངས་ཐབས་མཁས་ཀྱི་ལམ་ནས་བཏུལ་བའི་དུས་ལ་བབ་པ་དང་ཇི་ལྟར་འདུལ་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་གྱི་རྒྱུད་རིམ་ཡང་ལམ་སྟོན་བྱས་པ་རེད། དོན་ཚན་གསུམ་པ་ནི། ཞང་ཞུང་བཙན་པོ་དང་རང་ཉིད་མེ་དང་སྤུ་ནང་བཞིན་ནམ་ཡང་མཐུན་ཐབས་མེད་པས། ཆད་ཚར་བའི་རྐུད་པ་མཐུད་འདོད་མེད་པ་དང་། ཆག་ཚར་བའི་ཀར་ཡོལ་སྦྱར་ནའང་མི་འབྱོར་བའི་གནས་ལུགས་དེ་ཉིད་གསལ་བཤད་བྱས་པ་རེད།

མགུར་འདིའི་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་ནི། ཚིགས་བཅད་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས། ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོའི་ཁྱུང་ལུང་དངུལ་དཀར་ཕོ་བྲང་དང་། ནང་གི་གསེར་དངུལ་གཡུ་མཛོད་བགྲང་ན་ཚར་ས་མེད་པ་དང་། སྤྲོད་ན་རྫོགས་མཐའ་མེད་པའི་སྟོབས་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་གྱི་གནས་བབ་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཏེ། གངས་དཀར་ཏི་སིའི་དཔང་དང་བསྡེབས་ནས་ཆེས་མཐོ་འདེགས་ཀྱིས་གྱེན་དུ་བཀྱགས་ཏེ། གནའ་བོའི་བཙན་པོ་ཚོའི་དམག་སའི་རུ་ཚན་བཞིན་འཕྱར་རྗེས། དེ་ལྟ་ནའང་རང་ཉིད་གང་དུ་བཏད་ནས་སོང་བའི་བདག་པོ་དེའི་མིག་ཟུང་ལ་བཙུན་མོ་གཞན་ཞིག་གི་སྣང་བརྙན་ཟླ་བ་བཞིན་འཆར་བའི་བར་བསྲུབ་ན། རང་ཉིད་སྐར་ཆུང་ཕལ་བ་ལྟ་ཞོག་སྲིན་བུ་མེ་ཁྱེར་ཞིག་གི་ཚོད་ཙམ་ཡང་མི་མཐོང་བའི་སྐྱོ་གར་སྐྱུར་མོ་དེ། ཕོ་བྲང་ནང་དུ་མུ་མཐུད་ནས་ཁྲབ་འདོད་མེད་པར། མ་པང་གཡུ་མཚོའི་འགྲམ་ངོགས་ན་མ་ཕང་གི་མཚོ་རླབས་དང་ངང་པའི་གཤོག་རླབས་ཀྱིས་རྨས་སྐྱོན་ཤོར་བའི་ཁྲལ་ཞེན་ལ་སེམས་གསོའི་རེ་སྒུག་བྱས་ནས་སྡོད་པའི་སྐྱོ་ཉམས་ཀྱི་སྙན་ཚིག་དུམ་བུ་ཞིག་ཡིན། གཅེན་བཙན་པོའི་ལམ་སྟོན་དང་རང་གི་མི་ཚེའི་རྒྱུད་ལམ་ལ། རེ་བའི་སྟོང་བསམ་རྨི་ལམ་གྱི་འཛུམ་ཀོང་གྱོན་ནས་ཆུ་དང་ཟམ་པ་བསྒྲལ། ལུང་པ་བརྒལ་ནས་ཁྱུང་ལུང་དངུལ་མཁར་དུ་སླེབས་པ་ནས། བྱེ་ཐང་གི་རྐང་རྗེས་བཞིན་འཁྱོགས་ཤིང་། བར་སྣང་གི་དུ་བ་བཞིན་གྱེར་བའི་ཀྱག་ཀྱོག་ཀྱི་ལས་དབང་དེས། སྣ་ཐག་གཞན་ལག་ཏུ་ཤོར་བའི་བ་ལང་བཞིན་ཁྲིད་དེ་རང་གི་གཉེན་ཉེ་སྤུན་མཆེད་ཡུལ་ལུང་དང་བཅས་པ་རྒྱབ་ཏུ་ལུས། ས་རྒྱུས་མེད་ནས་མི་རྒྱུས་མེད་ཀྱིས་སྡང་། མོ་ནུས་མེད་ལ་འབངས་སྟོབས་མེད་ཀྱིས་བརྙས་པའི་གནོན་ཤུགས་འོག་གཉིད་ཀྱི་ལྷིང་འཇགས་དང་ཟས་ཀྱི་བྲོ་བ་བརླགས་པའི་འ་ཆད་འུ་ཐུག་པའི་སྐྱོ་ཉམས་དེ་ཉིད་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་བཞེས་ནས། མིག་གིས་མཐོང་ཐུབ་པའི་ཚད་དང་། པི་ཝང་བཞིན་འཁྲོལ་ནས་རྣ་བར་གོ་ཐུབ་པའི་ཚོད་ཀྱི་རགས་གཟུགས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ། མ་ཕང་གཡུ་མཚོའི་མཚོ་རླབས་ཀྱི་ཟེགས་མ་དང་འགྲོགས་པའི་མིག་ཆུའི་ཕྲེང་རྡོག་རེ་རེ་བཞིན་བགྲངས་བའི་མྱ་ངན་གྱི་གདུང་དབྱངས་མཚོན་པའི་སྙན་ཚིག་དུམ་བུ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།

ལེ་ཚན་གཉིས་པ། བྱང་འབྲོག་གི་ཡ་བི་ན་ཞེས་པ་ནི། སྣར་ཐོགས་ནི་སྣང་ལ་ཐོགས། ཞེས་པའི་བར་གྱིས། ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་བྱང་ཐང་གི་བྲོང་གཡག་གསོན་པོ་ཞིག་གིས་གཟུགས་སུ་བསྐྲུན་ཏེ། གལ་ཏེ་འབྲོང་གཡག་དེ་གསོད་འདོད་ན་པུར་རྒྱལ་བཙན་པོའི་མངའ་ཁོང་ན་ཡོད་པའི་རུས་སྡོང་དང་སྟོང་ཤ་དང་སྤུག་ལྷོ་དང་རྔེགས་བཅས་པའི་རྔོན་པའི་རུ་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཞིག་གྲ་སྒྲིག་ཨང་གསར་བྱས་ནས་འཛུགས་དགོས་པར་མ་ཟད། བྱང་ཐང་གི་འབྲོག་རྒོད་ནི་རི་དྭགས་སྤྱི་བཏང་པ་ཞིག་མིན་པས། དེ་རྔོན་པར་ལས་སླ་པོ་མིན་པ་དང་། མདའ་སྐྱེན་ལ་གྲི་རྣོ་བ། རྟ་མགྱོགས་ལ་རྩལ་རྒོད་པའི་རྔོན་པ་ཚོས། ལ་དེད་ཐུར་བཀག་དང་། ཤར་དེད་ནུབ་བདས། གཡས་མཆོང་གཡོན་གཟུར། མཐོ་བ་ལ་འཕར། དམག་བ་ལ་བབ་པའི་སྒྱུ་དང་གཡོ། ཐབས་དང་ཇུས་དམིགས་བསལ་བ་དུ་མ་དགོས་པ་དེ། (རི་དྭགས་རྔོན་མཁན་དང་རི་དྭགས་བར་གྱི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ནང་བཞིན་བྱས་ནས་བཀོད་པ་)དེ་ལྟར་བྱས་ན་འབྲོང་དར་མའི་ཤ་ཁྲག་རུས་གསུམ་དང་། གློ་སྙིང་བྲང་སོགས་ཐོབ་པ་དང་། གལ་ཏེ་ཐབས་མི་མཁས་ན་རྔོན་པ་ཐབས་ཆག་རི་དྭགས་ཀྱི་རྨིག་པའི་འོག་ཏུ་འཆི་སྲིད་པ་དང་། འབྲོང་དར་པའི་འཚོ་ཤ་གཞན་ལག་འཆོར་སྲིད་པ་བཅས་ཀྱི་བླང་བྱ་རྣམས། རྔོན་པའི་རི་དྭགས་བདར་སྟངས་ཀྱི་ཚིག་སྒྲོམ་ཞིག་བསླངས་པའི་ནང་དུ་འཇུག་སྟེ། མ་པང་གཡུ་མཚོའི་ཁ་ནས་ཡར་ཀླུང་བཙན་པོའི་གྲོས་ར་ལ་ཐོན་པའི་གནའ་བོའི་དམག་ཇུས་ཀྱི་སྙན་ཚིག་གཅིག་རེད། སྐབས་དེའི་རྒྱལ་བློན་ཚོས་མགུར་གླུ་འདིའི་ཚིག་འབྲུ་རེ་རེ་ཚུན་ཆད་ཀྱི་བྲོ་བ་ཞིབ་མོར་མྱངས་ནས་དཔའ་བོའི་ཡ་ཆུང་འཕར་ཞིང་ལྡིང་བ་དང༌། སྡར་མའི་སྒྱུད་པ་འདར་ཞིང་གུག་པའི་རྣམ་པ་རང་དབང་མེད་པར་མངོན་དགོས་པ་ཞིག་བཟོས་པ་དེ་ནི། གནའ་བོའི་སྙན་ཚིག་འདིའི་ཁྱད་པར་དང་ནུས་པ་ཡིན། མེ་ལོང་མའི་གཞུང་ལུགས་ལྟ་ན་འདི་དག་ཕལ་ཆེ་བ་བསྡུས་བརྗོད་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ཤས་ཆེ་བ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས་པ་འདྲ།

ལན་ཚན་གསུམ་པ་ནི། མཐོ་གནམ་གྱི་དགུ་ཚིགས་དང་དམའ་ས་གཞིའི་ཆུ་མིག་བར་གྲི་ཐབས་མེད་པས། དེ་བས་གནམ་གྱི་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་སྟེ། ས་ཆུ་མིག་སྲས་དང་ཉེ་བས། གང་ཉེ་བའི་ས་དེར་འགྲོགས་ན་དགའ་ཞེས། རང་ཉིད་གནམ་ཡིན་པ་དང་། ཞང་རྒྱལ་ས་ཡི་ཆུ་མིག་ཡིན་པས་རང་དང་ཉེ་ཐབས་མེད་ཅིང་། སྲོང་བཙན་རྗེ་བློན་ནི་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་ལ་དཔེ་བྱས་ནས་དེའི་ཕྱོགས་དུ་ལངས་ཏེ་བྲག་དཀར་རྫོང་ཐོག་གིས་གཏོར་པར་ལྟད་མོ་བལྟ་འདོད་ཡོད་པའི་བསྡུས་བརྗོད་ཀྱི་ཚིག་སྦྱོར་ཞིག་ཡིན་ལ། ཞང་ཞུང་ཁུལ་དུ་སུན་སྣང་དང་། དབུས་ལྗོངས་སུ་སྤྲོ་སྣང་གི་རེ་སྙེགས་དེ་ཉིད། མཐོ་དམན་ཆེ་ཆུང་རིང་ཆུང་ཚད་མཇལ་གྱིས་སྣ་འཐོན་ནས་ཁ་ལ་མི་སླེབས་པའི་གནས་ལུགས་དེ། ཧ་ཅང་བརྗོད་དོན་འབྱོར་ཞིང་ཚིག་སྦྱོར་བདེ་ལ་མགུར་དབྱངས་སྙན་པའི་གནའ་བོའི་མེས་པོའི་སྐབས་ཀྱི་མགུར་ཚིག་ཅིག་རེད། ཟེར་ན་ཆོག།

ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས། གནམ་རུ་སྲོང་བཙན་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་ཞང་ཞུང་བོད་ཀྱི་མངའ་རིས་སུ་གྱུར་ཅིང༌། བཙན་པོ་འདིའི་རིང་ལའང་ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་ལིག་མྱི་སྐྱ་ལ་བཙན་པོའི་སྲས་མོ་སད་མར་ཀར་བག་མར་བརྫངས་པས་གློ་བ་ཉེ་ནའང༌། སྲོང་བཙན་སྐབས་ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོས་བཙུན་མོ་ཆེ་བར་གཤིན་ཆེས་པས་སྲས་མོ་སད་མར་ཀར་དང་མ་འདུམ་པའི་སྐྱོན་ལས། ཞང་བོད་བར་གྱི་འཁོན་བྱུང་སྟེ། ཞང་ཞུང་ལ་དམག་དྲངས་ནས་དབང་དུ་བསྡུས།

སྲོང་བཙན་གྱི་དུས་སུ་ཞང་ཞུང་བཏུལ་ཚུལ་ནི། དགེ་ཆོས་ཀྱིས་གོ་བདེ་རུ་བཏང་ནས། དེབ་ཐེར་དཀར་པོའི་ལྡེབ་༡༢༢ལས། ཞང་ཞུང་ལྟ་བུ་གཉེན་མཛད་ནས་བཏུལ་ལོ། ཐབས་ཀྱིས་ཀྱང་བརྒལ་ཏེ། ཞང་ཞུང་བདག་མཛད་དུ། རྒྱལ་པོའི་སྲིང་མོ་བཙན་མོ་སད་མ་ཀར། ལིག་མི་རྐྱ་ལ་ཆབ་སྲིད་ལ་གཤིགས་སོ། བཙན་མོ་ནི་ལིག་མི་རྐྱའི་སོ་ནམ་དང་བུ་སྲིང་དུ་མི་མཛད་ཅིང་། ལོགས་ཤིག་ནང་བཞུགས་པར། བཙན་པོ་དྲལ་གྱི་སྙན་སུ་བསན་ཏེ། བཙན་མོ་དེ་ལྟར་ལོག་པར་མཛད་ན། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀྲུག་མར་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་མ་མཛད་པར་ལིག་མི་རྐྱ་ཡི་སོ་ནམ་དང་བུ་སྲིད་ཟུངས་ཤིག་ཅེས། སྤུག་གྱིམ་བཙན་རྨང་ཆུང་ལ་བཀའ་བསྩལ་ཏེ། ཕོ་ཉར་བཏང་སྟེ། རྨ་ཆུང་མཁར་ཁྱུང་ལུང་དུ་མཆིས་ན། བཙན་མོ་མི་བཞུགས་ཏེ། ཆབ་ཉ་ལ་རོལ་ཞིང་། མཚོ་མ་པང་སུ་གཤེགས་འདུག་ནས། རྨང་ཆུང་མ་པང་དུ་སོང་སྟེ་བཙན་མོའི་སྤྱན་སྔར་ཕྱག་བགྱིས་ཚེ། བཙན་མོའི་ཞལ་ནས་བཙན་པོ་དྲལ་གྱི་ཐུགས་བདེ་འམ་མི་བདེ། ཞེས་དྲི་བ་མཛད་པར། ཐུགས་བདེ་ཞེས་གསོལ་ཏོ། རྨང་ཆུང་གློ་བ་བདེ་འམ་མི་བདེ། ཞེས་སྨྲས་ན། གློ་བ་བདེ་འོ་ཞེས་གསོལ་ཏོ། དེར་བཙན་མོ། རྨང་ཆུང་ཁྱེད་ནི། བཙན་པོ་དྲལ་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་འདྲ་བས། མགྲོན་གྱི་ཕྱག་ལེན་ལོངས་ཤིག་ཅེས། ཕྱག་ལེན་བཙལ་ནས་བཙན་མོས་མགུར་བླངས་པ། ཡུལ་གྱི་སྐལ་ཕོག་པ། ཁྱུང་ལུང་ནི་རྔུལ་མཁར་ཞིག་སོགས་སོ། མགུལ་བླངས་པའི་རྗེས་སུ། རྨང་ཆུང་མཆི་ཕྱག་བགྱིས་པ་ལས། བཙན་མོའི་ཞལ་ནས། བཙན་པོ་དྲལ་ལ། བཀའ་ལན་ཡི་གེར་གསོལ་བ་ཅུང་མ་མཆིས་སོ། བཙན་པོ་ཞལ་སྔ་ནས་ཐུགས་བདེ་ཞིང་བཞུགས་པ་ལ་གློ་བ་དགའ་བོ། བཙན་པོས་བཀའ་བསྩལ་པ་ནི། རྔོ་ཅི་ཐོགས་ཀྱིས་འཚལ་ཞིང་མཆིས་སོ། བཙན་པོའི་ཕྱག་ཏུ་འདི་ཕུལ་ཅིག་ཅེས་ཞུ་གཡག་གཅིག་ཕྱག་རྒྱས་བཏབ་ནས་བཀུར་རོ། རྨང་ཆུང་སླར་བཙན་པོའི་སྤྱན་སྔར་མཆིས་ནས། བཙན་མོས་བཀའ་ལན་ཡི་གེར་གསོལ་བ་ཅང་མ་མཆིས། མགུར་བླངས་པའི་ཚིག་འདི་ཞེས་མཆིས། ཕྱག་རྒྱས་བཏབ་སྟེ་བཀུར་བ་ནི་འདི་ལགས་ཞེས་གསོལ་བ་ལས། བཙན་པོས་རྒྱ་ཕྱེས་ནས་གཟིགས་ན། གཡུ་རྙིང་བཟང་པོ་སུམ་ཅུ་ཙམ་ཞིག་བྱུང་སྟེ། བཙན་པོས་དགོངས་ནས་ཡུ་བུས་ལིག་མི་རྐྱ་ལ་རྒོལ་ཕོད་ན་ནི་གཡུ་ཐོགས་ཤིག རྒོལ་མ་ཕོད་ན་ནི་བུད་མེད་དང་འདྲ་བས་ཞུ་གྱོན་ཟེར་བ་ལྟ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ནས། རྗེ་བློན་ཀུན་བློང་བློང་སྟེ། ལིག་མི་རྐྱའི་སྲིད་བརླག་གོ ཞེས་ལིག་མི་རྐྱ་ཡི་སྲིད་བརླག་ཞང་ཞུང་ཐམས་ཅད་འབངས་སུ་བཀུག་གོ[26]ཞེས་གསུངས།

ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་ལྟར་ན། ཞང་ཞུང་གི་རྒྱལ་པོ་ལིག་མིན་རྐྱ་ཡི་ཁབ་ཀྱི་ཆུན་མར་གྲགས་པའིབོད་བཟའ་སད་མར་ཀར་བྱ་བ་འདི་ཉིད། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ལྕམ་སྲིང་ཡིན་པར་གསལ་མོད། འོན་ཀྱང་ཁོང་གི་དྲལ་པོའམ་སྐུ་ཡི་གཅེན་པོ་དེ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་། ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གཉིས་སུ་ཡིན་མིན་ཐད་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་གི་གོ་རིམས་སྒྲིག་སྟངས་དང་། གཡུང་དྲུང་ཚད་ཐུབ་མཁས་པ་ཚོའི་གཞད་སྲོལ་ལ་ཞིབ་དཔྱད་གནང་པ་ཡང་ཡོད་དེ། སད་མར་ཀར་སྲོང་བཙན་སྐབས་འཇོག་མཁན་སྔ་ཤོས་དེ། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཡིན། ཁོང་གིས་ཏུན་ཧོང་གི་ཤོག་དྲིལ་གོ་བདེར་སྒྲིག་སྐབས། སད་མར་ཀར་གྱི་སྐོར་རྣམས་སྲོང་བཙན་གྱི་མཛད་པའི་གྲས་སུ་བཅུག་ཡོད། དེ་ལ་མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས། ད་ལྟ་མིག་སྔར་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ཧྥ་རན་སིའི་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དུ་བཞུགས་པའི་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་(Pelliot Tibetain 1287)རྟགས་ཅན་རང་ནའང་སད་མར་ཀར་གྱི་སྐོར་དེ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འཆད་པའི་ཁོངས་སུ་བསྒྲིགས་སྦྱར་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་སུ་སད་མར་ཀར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཤོག་དྲིལ་རྙིང་པ་ཕལ་མོ་ཆེ་རྣམས་གནའ་བོའི་རྒྱ་དཔེ་སྲིབ་ཕྱོགས་སྟོང་པ་ཡིན་པའིཤོག་དྲིལ་དག་གི་སྟེང་དུ་བྲིས་ཡོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་སྟབས། རྒྱ་ཡིག་ལ་བྱང་ཆུབ་པའི་ཉི་ཧོང་གི་མཁསདབང་Yoshiro Imaedaལགས་ཀྱིས་ཞིབ་དཔྱོད་མཛད་པའི་སྐབས། རྒྱ་ཡིག་དེ་རྣམས་ཆོས་པའི་ཕར་ཕྱིན་ཡིན་ཞིང་། དེར་གཞི་བཅོལ་ན། སད་མར་ཀར་གླེང་བའི་ཤོག་དྲིལ་རྒྱབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་ཡིག་རྣམས་འཁྲུགས་ཡོད་པས། དེ་ཉིད་སྲོང་བཙན་སྐབས་དང་བསྟུད་ནས་ཞིབ་སྐབས། རྒྱབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་ཡིགཏུ་ཡོད་པའི་ཕར་ཕྱིན་དེ་ཡང་གོང་འོག་འཆུག་མེད་དུ་འགྲིག་གི་ཡོད་པར་བརྟེན། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན་པའི་ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཞེས་པ་སྒྱུར་སྒྲིག་བྱེད་པོ་དབང་རྒྱལ་དང་བསོད་ནམས་སྐྱིད་ཟུང་གིས་ཀྱང་། སད་མར་ཀར་གྱི་སྐོར་དེ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་མཛད་པའིསྐབས་སུ་ཡོང་བར་མཐོང་སྐབས། འདི་མན་གྱི་དུམ་བུ་དེ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་མཛད་པ་ཡིན་ཞིང་། འདིར་བཅུག་ནོར་བ་འདྲ། ཞེས་པའི་མཆན་བུ་ཞིག་ཀྱང་བཏབ་ཡོད། ཅེས་ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་རྣ་བས་གོ་བ་དང་པེད་བྲིས་མཐོང་བ་ཙམ་མིན་པར། མིག་སྔོན་པོས་དངོས་སུ་མཐོང་། ལག་དྲོན་པོས་དངོས་སུ་རེག་མྱོང་མཁན། ད་དུང་བོད་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་མཁྱེན་རྒྱ་ལྡན་པའི་མི་ཞིག་གིས། གང་ཞིག་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པའི་ཚུལ་སྲང་པོར་བཀོད་པ་འདི་དང་། གཏེར་མགུར་གྱི་མ་ཡིག་དཔེ་སྐྲུན་དང་ཞིབ་འཇུག་ཐེངས་དང་པོའི་སྐབས་ཀྱི་མ་ཡིག་ཞིབ་གཤེར་བ། དབང་རྒྱལ་དང་བསོད་ནམས་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་། བར་འཇུག་མཆན་འགོད་གནང་བའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ཚོ་རིན་ཐང་ཆེས་ཆེར་ལྡན་པས་སྣང་མེད་དུ་བསྐྱུར་རུང་བ་ཞིག་མིན། ཡང་སྙིང་སད་མར་ཀར་སྲོང་བཙན་དང་ཁྲི་སྲོང་སུ་ཞིག་གི་སྲིང་མོ་ཡིན་པ་དང་། འདི་ནས་བཤད་པའི་ལིག་མི་རྐྱ་བཀྲོངས་མཁན་གྱི་བཙན་པོ་དེ་སུ་ཡིན་པའི་སྐོར་ལ་སྔ་ནས་བཤད་པ་མི་འདྲ་བ་ཁག་གཉིས་ཡོད་པ་གསལ། ཁོ་བོ་ནི་སྟག་སེང་ཁ་འཐབ་པའི་བར་དུ་ཝ་མོའི་གཅེར་བྲོ་འཁྲབ་འདོད་མི་འདུག་པས། སུ་ཞིག་འཐད་མིན་གང་ཡང་བཤད་པར་མི་བྱའོ། །

སྨན་རི་ཡོངས་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག་གིས། ཁྲི་སྲོང་གི་དུས་སུ་ཞང་རྒྱལ་བཅོམ་ཚུལ་ནི། ཞང་ཞུང་གི་རྒྱལ་པོ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོས་མངོན་དུ་འདུལ་བ་མི་ཐུབ་པས། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོས་ངན་གཡོས་འདུལ་སྙམ་ནས། ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་ལ་བཙུན་མོ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཆུང་ཤོས། གུ་རུབ་ཟ་སྣང་སྒྲོན་ལེགས་བྱ་བ། ལོ་བཅོ་བརྒྱད་ལོན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པའི་འཕྲིན་བློན་ཞེ་ངན་ལ་ཁོང་གདུག་པ། སྣང་ནམ་ལེགས་གྲུབ་བྱ་བ་ཞིག་གིས། གསེར་ཕྱེ་འབྲོང་རུ་གང་ཁྱེར་ཏེ། སྣང་སྒྲོན་ལེགས་ལ་བྱིན་ནས་འདི་སྐད་སྨྲས་སོ། སྣང་སྒྲོན་ལེགས་མ་ཁྱོད་ལྟ་བུ། ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་ཡང་ཆུན་བྱེད་པ། ཁྱོད་རང་ཨ་ཅང་ཆེས་ཏེ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོས་ཀྱང་མི་བཟོད་པར་འདུག་པས། འདི་སྨད་པའི་ཐབས་ཡོད་དམ། ཡོད་ན་ཁྱོད་རང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་ཡང་ཆེན་མ་བྱ། བོད་ཀྱི་མངའ་རིས་ཀྱི་སུམ་གཉིས་སྟེར་བར་འདུག་གོ སྨྲས་པས། སྒྲོན་ལེགས་མས་ན་རེ། ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་ལ་དམག་ས་ཁེབ་པར་ཡོད། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་དམག་བ་བྲེ་མོའི་གཞུང་ཙམ་ལས་མེད་པས། མངོན་དུ་བཏུལ་དུ་མི་ཐུབ་པས། ངན་དང་ཐབས་ཀྱིས་འདུལ་ན། ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་ནི་ཟླ་བ་ཕྱི་ཏ་ལ། ཞང་ཞུང་ཡུལ་ནས། སུམ་པ་གླང་གི་གྱིན་ཤོད་དུ། སྐུ་རྐྱེན་དང་ཆས་ནས་མདུན་མ་ལ་བཞུད་ཀྱི། དེར་སྒུགས་ལ་བཀྲོང་མཛོད་ཅིག དེའི་བྱ་གཏོང་བདག་གིས་བྱ་ཟེར་ཏེ། བུད་མེད་ཀྱི་བློ་ལ་ལྟོས་པ་ཅི་ཡང་མེད་པས་དེ་སྐད་སྨྲས་སོ། ཚེས་དུ་ལ་འོང་བའི་བརྡ་ལ་བཙས་ཀྱི་ཁར་འཇོག་པར་ཆད་དོ། དེ་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་བློན་རྣམས་དམག་མི་སྟོང་མང་པོ་དང་ཆས་འོང་། སྣ་ནམ་ལེགས་གྲུབ་དང་རྒྱལ་པོ་སྔོན་ལ་ལ་བཙས་ཀྱི་ཁར་བྱོན་ནས་བལྟས་པས། ས་དེར་ཆུ་སླ་ང་གང་གི་ནང་ན། གསེར་ཆུང་གཅིག དུང་ཆུང་གཅིག་དུག་མདེལ་གཅིག་དང་གསུམ་གདའ་འོ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཞལ་ནས། ཆུ་སླ་ང་གང་ནི་ཟླ་བ་ཕྱི་མའི་ཉ་ལ་འོང་བྱ་བ་ཡིན། གསེར་ཆུང་དང་། དུང་ཆུང་ནི་དྭང་རའི་གསེར་ཕུག་དུང་ཕུག་གཉིས་སུ་དམག་ཆས་ལ་སྒུགས་ཤིག་བྱ་བ་ཡིན། དུག་མདེལ་ནི། བརྣག་པ་བསྐྱེད་ལ་བསྒུགས་ནས་སོད་ཅིག་བྱ་བ་ཡིན་ཟེར་ཏེ། བསྒུགས་སོ། དེར་རྒྱལ་པོ་གཉིས་མཇལ་ནས། བོད་ཀྱི་དམག་མིས་ཞང་ཞུང་གི་རྒྱལ་པོ་བཀྲོངས་སོ། དེར་ཞང་ཞུང་འབུམ་སྡེ་ནི་ཕམ། བོད་ཀྱི་ཁྲི་སྡེ་ནི་རྒྱལ་ལོ། ཞེས་པས་དེ་ནས་བཟུང་ཞང་ཞུང་གིས་བོད་ལ་ངོ་ལོག་བྱེད་མ་ནུས་པར་བོད་ཀྱི་འོག་ཏུ་བཙུད་དོ། དུས་ཚིགས་ནི་རགས་ཙམ་བོད་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་ཡིན་པར་ཤེས་པ་ལ་དཔགས་ནས་ཤེས་སོ། ། ཞེས་གསུངས།

ཞང་ཞུང་ལ་རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཏུ“羊同”ཞེས་འབོད་ཅིང༌། དེར་ཡང་ཞང་ཞུང་ཆེ་བ(大羊同)དང་ཞང་ཞུང་ཆུང་བ(小羊同)ཞེས་ཡུལ་ཁག་གཉིས་སུ་བགོས་ཡོད་པར་བཤད། 《ཐང་གི་སྲིད་དོན་གནད་བསྡུས》ལས’ཞང་ཞུང་ཆེ་བའི་ཤར་མཐའ་བོད་དང་འབྲེལ་ཞིང༌། ནུབ་མཐའ་ཞང་ཞུང་ཆུང་བར་འབྲེལ་ལ། བྱང་མཐའ་འུ་ཐེན་དང་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པ་དང༌། ཤར་ནུབ་ལ་ལེ་དབར་སྟོང་ཕྲག་མཆིས་ཤིང་ཧྲགས་དམག་བརྒྱད་ཁྲི་ནས་དགུ་ཁྲི་ཡོད། … …ཀྲིན་ཀོན་ཁྲི་ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ། བོད་ཀྱིས་ཕབ’[27]ཅེས་ཞང་ཞུང་ཆེ་བ་དེ་བོད་དང་ཞང་ཞུང་ཆུང་བ། འུ་ཐེན་བཅས་ཀྱི་བར་དུ་གནས་པར་བརྗོད་པས། ཞང་ཞུང་ཆེ་བ་བྱ་བ་དེ་བོད་ཀྱི་ནུབ་མཐར་གནས་པ་གསལ། འོན་ཀྱང་ཞང་ཞུང་ཆུང་བ་བྱ་བ་དེ་རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་དུའང་གསལ་པོ་ཞིག་བརྗོད་མི་འདུག

ཧོང་པུའུ་ཧྥན་ལགས་ནས་ཞང་ཞུང་ཆུང་བའི་གནས་ཡུལ་ཞང་ཞུང་ཆེ་བའི་ནུབ་ཏུ་མཆིས་པར་བརྗོད་པ་འདི་ནོར་འདུག་སྟེ། ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་དག་བསྡུར་ན་ཞང་ཞུང་ཆུང་བ་ནི་བོད་ཀྱི་ནུབ་ལྷོར་མཆིས་ཤིང༌། བལ་པོའི་བྱང་མཐར་གནས་ཡོད་པར་བཤད། [28]

རྒྱ་ནག་གིས་ཞང་ཞུང་ཆེ་ཆུང་དུ་བཤད་པ་འདི་བོད་ཀྱིས་ཞང་ཞུང་སྟོད་སྨད་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་དང་འབྲེལ་བ་ཨེ་ཡོད་བསམ་སྟེ། བོད་ཀྱི་ཡིག་ཚང་དུ་ཞང་ཞུང་སྟོད་ཀྱི་སྟོང་སྡེ་ལྔ་དང་ཞང་ཞུང་སྨད་ཀྱི་སྟོང་སྡེ་ལྔ་ཞེས་ཞང་ཞུང་སྟོད་ནི་བོད་དང་དྲུ་གུའི་སོ་མཚམས་ཡིན་པ་དང༌། ཞང་ཞུང་སྨད་ནི་བོད་དང་སུམ་པའི་སོ་མཚམས་ཡིན་པར་གྲགས་པས། ཞང་ཞུང་སྟོད་ནི་རྒྱའི་ཡིག་ཚང་དུ་གསལ་བའི་ཞང་ཞུང་ཆུང་བ་དང༌། ཞང་ཞུང་སྨད་ནི་ཞང་ཞུང་ཆེ་བ་མིན་ནམ་འདོད་ལ། ཡང་བོད་ཀྱི་ཡིག་ཚང་དུ་ཞང་ཞུང་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་མམ་སྒོ་ཕུག་བར་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་འདི་དང་འབྲེལ་བ་མཆིས་པས་མཀྱེན་པར་འདོད་ན་སྨན་རི་ཡོངས་འཛིན་རིན་པོ་ཆེའི་སྒམ་ཕཡུགས་གསཡམ་གྱི་ངོ་སྤྲོད་ལ་གཟིགས་དགོས།

ཞང་ཞུང་བོད་ཀྱི་མངའ་རིས་སུ་གྱུར་དུས་ནི་སྤྱི་ལོ(644)ལོ་ཡིན་ཏེ། བརྡ་རྙིང་ཡིག་ཆར། དེ་ནས:ལོ:གསུམ:ན། བཙན:པོ:ཁྲྀ་སྲོང་རྩན་གྱྀ:རིང་ལའ། ལྀག:སྙ:ཤུར:བརླག་སྟེ:ཞང་ཞུང:ཐཾས་ཅད:འབངསུ:བཀུག:སྟེ:མངའོ’[29]ཞེས་པ་ལྟར། ལོ་དེར་ཞང་ཞུང་དངོས་སུ་ཆབ་འོག་ཏུ་བཀུག་པ་ཡིན།

ལྀག་མྱི་རྷྱའི་མཚན་གྱི་འབྲི་སྟངས་ལ། 《ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས》ལས། [30]ལྀག་མྱི་རྷྱ། 《བསྟན་པའི་རྣམ་བཤད་དར་རྒྱས་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ》ལས། [31] ལིག་མིན་རྒྱལ། [32] ལིག་མིན་རྐྱ། 《ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཏི་སེའི་འོད》ལས། [33] ལིག་མི་རྐྱ་ལྡེ་བུ། [34]ལིག་མི་སྐྱ་ལྡེ་བུ། 《བོན་སྒོ》དེབ་བཅུ་བདུན་པ་ལས། [35]ལི་མིག་རྒྱ། ལིག་མི་རྐྱ། ལིག་མི་རྒྱ། ལིག་མི་སྐྱ། ལིག་མྱི་རྷྱལ་ལྡེ་བུ། 《ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་མཛོད》ལས། [36]ལི་མི་རྒྱ། 《བོན་སྒོ》དེབ་བཅུ་བཞི་བ་ལས། [37]ལྀག་མྱྀརྱ། ལྀ་རྷྱམྱྀ་ཧྱ། ལྀག་སྙ་ཤུར། ལེག་སྙ་ཤུར་ལ་སོགས་པའི་འབྲི་སྟངས་མི་འདྲ་བ་མང་བོ་ཡོད་པས་རེ་རེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་མི་འདྲ་བ་རེ་ཡོད་པ་སྨོས་མ་དགོས་མོད། 《ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས》ལས། [38] “ལྀག་མྱི་རྷྱ”ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་འདི་ཡིས་ངེས་ཤེས་གསར་བ་ཞིག་བསྐྱེད་པ་ནི། དུས་རབས་བཅུ་བའི་མཇུག་གི་སྐད་གསར་བཅས་ཐེངས་གསུམ་པའི་རྗེས་ནས་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་ཡིག་རྙིང་མང་བོའི་ནང་གི་དབྱངས་ཡིག་གུག་གུ་ཕྱིར་ལོགས་པ་རྣམས་ཐད་ཀར་གུག་གུ་ཕྱིར་མ་ལོགས་པར་བསྒྱུར་བ་དང་མགོ་འདོགས་སྐོར་ཞིག་ཀྱང་བླངས་ཏེ་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་གཅིག་གྱུར་ལ་བཀས་བཅད་ཞིབ་ཚགས་ཚད་ལྡན་ཞིག་བྱས་ཀྱང༌། དོན་གྱི་སྟེང་ནས་འགྱུར་བ་བྱུང་མེད་པར། རྡོ་རིང་དང་ཏུན་ཧོང་གི་ཡིག་རྙིང་རྣམས་སུ་“གྱྀ”ཞེས་པ་དེ་འབྲེལ་སྒྲའི་དོད་ལས་དོན་གཞན་མེད་མོད། སྐད་གསར་བཅད་ཐེངས་གསུམ་པའི་རྗེས་སུ་“གྱི” རུ་བསྒྱུར་རྗེས་ཀྱང་འབྲེལ་སྒྲའི་སྐད་དོད་ལས་དོན་གཞན་མེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་《བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་གནའ་རྩོམ་གཅེས་བསྡུས》ལས། [39] “འདྀ་ལྟར་བོད་རྒྱ་གཉྀས་གྱྀ་རྗེ་བློན་གྱྀས་ཞལ་གྱྀསབཤགས་མནའ་བོརཏེ། ། གཙྀགས་ཀྱྀ་ཡྀ་གེ་ཞྀབ་མོར་བྲིས་ནས། ། རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་གཉྀས་གྱྀ་ནི་ཕྱག་རྒྱས་བཏབ། ། ”ཞེས་པ་དང༌། “འདི་ལྟར་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་རྗེ་བློན་གྱིས་ཞལ་ནས་མནའ་བོར་ཏེ། གཙིགས་ཀྱི་ཡི་གེ་ཞིབ་མོར་བྲིས་ནས། རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ཕྱག་རྒྱས་བཏབ”ཅེས་པ་སོགས་ལ་གཞིགས་ཚེ། དེང་སྐབས་ཅུང་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་སྤྱོད་བཞིན་པའི་“ལིག་མི་རྐྱ”ཞེས་པ་དེ་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་ནང་གི་“ལྀག་མྱི་རྷྱ”ཞེས་པ་ལས། “ལྀག”ནི་“ལིག”དང༌། “མྱི”ནི་“མི”ལ་སྐད་གསར་བཅད་ཐེངས་གསུམ་པའི་རྗེས་སུ་འགྱུར་བ་ཐེ་ཚོམ་མེད། “རྐྱ”ནི་གནའ་བོའི་ལག་བྲིས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ཕལ་ཆེ་བའི་ནང་དུ་“རྷྱ”དང་དབྱིབས་འདྲ་སྟེ་“རྐྱ”ལྟར་བྲིས་ཡོད་པས་རྗེས་སུ་“རྷྱ”རུ་འབྲི་འཇོལ་བྱུང་བ་ཐག་ཆོད་རེད་སྙམ། དེ་བཞིན་《ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཏི་སེའི་འོད》ལས། [40] “དུས་དེའི་རྒྱལ་བོའི་མཚན་ལ་ལིག་མྱི་རྷྱལ[41]ལྡེ་བུ་ཟེར་བའང་ཤེས་ཐུབ། ལིག་མྱི་རྷྱལ་ནི་དེ་དུས་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་པ་སྟེ། ཞང་ཞུང་གི་སྐད་དུ“ལིག”ཅེས་པ་ནི་སྲིད་པའི་དོན་ཡིན་ལ། “མྱིའམ་མི”ཞེས་པ་ནི་དྲང་པོའམ་མཛངས་པ་ལ་འཇུག་པ་དང“རྷྱའམ་རྐྱ”ཞེས་པ་ནི་རྗེའི་དོན་ཏེ། གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བས་“སྲིད་པའི་དྲང་རྗེ”ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། ”ཞེས་བྲིས་ཡོད། [42]


[1] སྐལ། བགོས་པའི་ཐོབ་སྐལ།

[2] པོགཕོག་པ་སྟེ་སྐབས་འདིར་ཐོབ་པའི་དོན་ཡིན།

[3] བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་གནའ་རྩོམ་གཅེས་བསྡུས། 74-76

[4] ཁྱུང་ལུང་རྔུལ་མཁར། ཞང་ཞུང་རྒྱལ་པོ་ལྀག་མྀ་ཧྱའི་ཕོ་བྲང་ཁྱུང་ལུང་དངུལ་མཁར་དགུ་བརྩེགས་ཏེ། དེང་སང་གི་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་རྩ་མདའ་རྫོང་དུ་ཡིན།

[5] མུ་སུ། བཀའ་བདམས་བཅེས་བསྡུས་ཀྱི་བཀའ་མིང་ལས། མུ་སུ་བ་ནི་མུ་ཏོ་བའམ༎སྤྲང་གྲོང་༌༌༌ཞེས་གསུངས།

[6] ངམ། གཡང་གཟར་རམ་ངམ་གྲོག

[7] བདགིབདག་གི།

[8] གཡར་སྔ། མིང་སྔའམ། མིང་ལམ་དུ་ཞེས་པའོ།

[9] མ་ཐོ། མ་དོ་བའི་དོན་ཏེ་ཡིག་རྙིང་རྣམས་སུ་མིང་གཞི་སྡེ་བ་གཅིག་པའི་ཕོ་དང་མ་ནིང་གདམ་ང་ཆོག་པ། མ་ནིང་དང་མོ་གཉིས་གདམ་ང་ཆོག་པ་མང་བས་སོ། གཞན་དུ་མ་ལོ་བ་དང་མ་ཉན་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་བའང་རྒྱུ་མཚན་ཆེ་སྙམ།

[10] པྲན། བྲན།

[11] བཙའ། འདྲོགས་མགོ་སློང་ཆོག་ཆོག།

[12] ཡ་བི། ཡ་ཀི་དང་དོན་འདྲ།

[13] པུ། ཕུ།

[14] སྟོང་དང་ཐང་། རུས་སྟོང་དང་ཐང་ཡིན་པའི་བློན་པོ་གཉིས། ་

[15] གཡབ་དོར་བ། ་གཡབ་མོ་བྱེད་པ།

[16] སྲོང་བཙན་གྱི་གསོལ་དཔོན་གཉིས།

[17] ཁུས། ་ཀི་ཤར་བྱེད་པ།

[18] ཆིང་། ཚིག་ཕྲད་ཅིང་དང་འདྲ། ་

[19]མལ་ཏྲོ། མལ་གྲོ་གུང་ཁ། དེང་སང་སྟག་རྩེ་རྫོང་ཁོངས།

[20]སྐྱི་བསེར། ་རླུང།

[21]སྤུ་རུ་རུ། ་རླུང་འུར་འུར་གཡོ་བའི་སྒྲ།

[22]ལྷན་ལྷན། ལྷན་དུའམ་མཉམ་དུ།

[23][23]སྐྱིའུ། ་སྐྱིད་ཆུ།

[24]པུར། ་སྤུར་བ།

[25]དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་འབུམ་པོགསུམ་པ་། ༣༨༩ནས་༣༩༥བར།


[26]དེབ་ཐེར་དཀར་པོའི་ལྡེབ་༡༢༢།

[27](宋)王溥:唐会要,卷九九。

[28]黄布凡、马德:敦煌藏文吐蕃史文献译注【G】甘肃教育出版社,2000.P81.

[29]དབང་རྒྱལ་དང་བསོད་ནམས་སྐྱིད། ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ། 【G】མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌། 1992. P12.

[30]《ཏུང་ཧུང་ནས་ཐོན་པའི་བབོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ། 》 p. 57 མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྒྲིགས།

[31]《བསྟན་པའི་རྣམ་བཤད་དར་རྒྱས་གསལ་སྒྲོན། 》 p.162 p.169 སྤ་བསྟན་རྒྱལ་བཟང་བོས་བརྩམས། ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌། 1991.12

[32]《བསྟན་པའི་རྣམ་བཤད་དར་རྒྱས་གསལ་སྒྲོན། 》 p.162 p.169 སྤ་བསྟན་རྒྱལ་བཟང་བོས་བརྩམས། ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌། 1991.12

[33] 《བསྟན་པའི་རྣམ་བཤད་དར་རྒྱས་གསལ་སྒྲོན། 》 p.162 p.169 སྤ་བསྟན་རྒྱལ་བཟང་བོས་བརྩམས། ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌། 1991.12

[34] 《ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཏི་སེའི་འོད། 》 p.339-340 ནམ་མཁའི་ནོར་བུས་བརྩམས། ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌། 1996.5

[35] 《ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཏི་སེའི་འོད། 》 p.339-340 ནམ་མཁའི་ནོར་བུས་བརྩམས། ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌། 1996.5

[36] 《བོན་སྒོ། 》དེབ་བཅུ་བདུན་པ། p.53 བོན་མཐུན་འབྲེལ་ལྷན་ཁང་གི་ལོ་དེབ།

[37] 《ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་མཛོད། 》 p. 208 ཤར་རྫ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌། 1985.9

[38]《ཏུང་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ། 》 p.57 མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྒྲིགས།

[39] 《བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་གནའ་རྩོམ་གཅེས་བསྡུས། 》 p.5 གོ་ཤུལ་གྲགས་པ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་གཙོ་སྒྲིག་བྱས། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌།

[40]《ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཏི་སེའི་འོད། 》 p. 340 ནམ་མཁའི་ནོར་བུ། ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང༌། 1996.5

[41]《ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཏི་སེའི་འོད་》ཀྱི་ཤོག་ངོས་339-340ན་གསལ་བའི་ལུང་འདི་ཏུང་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ལ་ཁུངས་གཏུགས་པ་རེད།

[42]ཞང་ཞུང་རྒྱལ་བོ་ལྀག་མྱི་རྷྱའི༼ལིག་མི་རྐྱ༽སྐོར་ལ་དཔྱད་པ། [རྩོམ་གྱི་ཡོང་ཁུངས། ངེད་དྲ་བ། ] [རྩོམ་པ་པོ། རྒན་གྱའི་གཡུང་དྲུང་སྐྱབས།