པེ་ཅིང་ཉེ་འདབས་སུ་གནས་པའི་རྒྱལ་རོང་བོད་སྡེ

པེ་ཅིང་གྲོང་ཁྱེར་ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་འདབས་ཀྱི་ཞང་ཧྲན་（香山）ལྷོ་རྒྱུད་དུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གྲོང་སྡེ”ཧྥན་ཙི་གྲོང་སྡེ”ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད། གྲོང་སྡེར་གནས་སྡོད་བྱེད་པའི་མི་ནི་མི་རིགས་གང་རེད་ཅེ་ན། དེར་སྔོན་ཆད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁུངས་བཙུན་མེད་པས། སྐབས་ཤིག་ལ་མིའོ་རིགས་（苗族）ཡིན་ཁུལ་བྱས། དོན་དངོས་སུ་བཤད་ན”ཧྥན་ཙི་གྲོང་སྡེའི”སྡོད་དམངས་ནི་མིའོ་རིགས་མིན་པར་རྒྱལ་རོང་བོད་རིགས་རེད།

འདས་པའི་ལོ་ཁ་ཤས་ནང་། ཀྲུང་གོ་རྡོ་སོལ་གཏེར་ཁའི་རིག་རྩལ་ཚོགས་པའི་བློ་མཐུན་ཏེང་ཀོང་ཧུའེ་པེ་ཅིན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཉེ་འདབས་སུ་དམངས་གླུ་འཚོལ་སྡུད་བྱེད་དུ་ཕྱིན་སྐབས། ཞང་ཧྲན”ཧྥན་ཙི་གྲོང་སྡེ”ནས་བསྡུས་པའི་གླུ་འགའ་རེ་ནི་ས་ཆ་དེ་གའི་མི་རྒན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆ་རྒྱུས་མེད་པའི་སྐད་ཆས་གླུ་བླངས་པ་མ་ཟད་ད་དུང་འཁྲབ་ཞོར་དུ་གླུ་ལེན་པའི”སྐོར་བྲོ”ཞེས་པ་ཞིག་རེད། ས་ཆ་དེ་གའི་མི་རྒན་རྣམས་ཀྱིས”སྐོར་བྲོ”ནི་ཕ་མེས་མི་རབས་ནས་བརྒྱུད་ཡོང་བ་རེད་ཟེར། ཁོ་ཚོས་གླུ་ཚིག་གསལ་བོ་བཤད་མི་ཐུབ་ལ། མི་རིགས་སུའི་སྐད་ཆ་ཡིན་པའང་བཤད་རྒྱུ་མེད། དེ་ནས། ཏེང་ཀོང་ཧུའེ་ཡིས་སྒྲ་ཕབ་སྤྱིན་ཤོག་བཟུང་ནས་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་ཕྱིན་ཏེ་མིའོ་རིགས་བློ་མཐུན་རྣམས་ལ་བསྒྱུར་དུ་བཅུག འོན་ཀྱང་མིའོ་རིགས་བློ་མཐུན་རྣམས་ཀྱིས་གླུ་ཚིག་གི་ནང་དོན་མི་གོ་བ་རེད། དེའི་རྗེས་སུ། ཏེང་ཀོང་ཧུའེ་ཡང་ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་ཕྱིན་ནས་བོད་རིགས་དགེ་རྒན་ངག་དབང(བཙན་ལྷའི་མི)ངོས་འཛིན་བྱེད་དུ་བཅུག་པས། མཐའ་མཇུག་དགེ་རྒན་ངག་དབང་གིས་གླུ་ཚིག་དེ་དག་རྒྱལ་རོང་སྐད་ཡིན་ལ། ལོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་གི་སྔོན་ཆུ་ཆེན་དང་བཙན་ལྷའི་ས་ཆར་ལེན་མྱོང་བའི་རྒྱལ་རོང་བོད་རིགས་ཀྱི་གླུ་གཞས་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱས། དེའི་ནང་གླུ་གཅིག་ལ<<སྐྱེ་ཡུལ>> (ཕ་ཡུལ་དྲན་གླུ)ཞེས་པའི་གླུ་ཚིག་གི་མཇུག་མཐའི་ཚིག་ཁ་ཤས་བསྒྱུར་བའི་ནང་དོན་ནི། “ང་ཚོ་འགྲོ་རུ་ཆུག ང་ཚོ་ནི་ཆུ་ཆེན་གྱི་བོད་པ་ཡིན། འགྲོ་ཡ་འགྲོ་ཡ། ང་ཚོ་ཉིན་མཚན་ཀུན་ཏུ་དྲན་པའི་ས་ཆར་འགྲོ”ཞེས་བྲིས་ཡོད། དུས་མཚུངས་སུ། ཏེང་ཀོང་ཧུའེས་ད་དུང”ཧྥན་ཙི་གྲོང་སྡེའི”ཉེ་འདབས་ནས་བོད་ཡིག་བཀོད་པའི་རྡོ་རིང་ཁ་ཤས་རྙེད། ༡༩༨༣ལོའི་ཟླ༤བར། པེ་ཅིན་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་ཆུ་ཆེན་གྱི་སློབ་མ་ཁ་ཤས”ཧྥན་ཙི་གྲོང་སྡེ”རུ་འཚམས་འདྲིར་ཕྱིན་ཚེ། སྡོད་དམངས་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་སྤྲོ་ཚད་མེད་སྒོས་སྣེ་ལེན་བྱས། སྐད་ཆ་མི་གཅིག་ཀྱང་ཕ་ཡུལ་གཅིག་པའི་མི་མཉམ་དུ་འཛོམས་དུས། ཕ་ཡུལ་གྱི་གླུ་བླངས་པས། ཚང་མར་མཛའ་བརྩེ་ལྷག་པར་རྒྱས། ད་ལྟ། གྲོང་སྡེ་ཡོངས་ཀྱི་མི་གྲངས་ཆིག་སྟོང་ལྷག་ཏུ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཞིང་། ཁོ་ཚོ་བདེ་སྡོད་ལས་བརྩོན་བྱས་པ་བརྒྱུད། གཙོ་བོར་ཤིང་འབྲས་ལས་སྣོན་ལས་རིགས་གཉེར་བཞིན་ཡོད།

དེར་བལྟས་ན། པེ་ཅིན་ཞང་ཧྲན”ཧྥན་ཙི་གྲོང་སྡེའི”སྡོད་དམངས་ནི། གནའ་རབས་བཙན་ལྷ་དང་ཆུ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་རོང་བོད་རིགས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད་རེད། རེད་དེ། རྒྱལ་རོང་བ་འདི་དག་དུས་ནམ་དང་དོན་ཅི་ལ་ས་ཆར་དེར་སོང་བ་རེད་ཅེ་ན། ལོ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གྱི་ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཆན་ལུང་ལོ་རབས་ནང་། ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱིས་སི་ཁྲོན་ནུབ་བྱང(ད་ལྟའི་རྔ་བའི་ཁུལ་གྱི་ལྷོ་ཕྱོགས)གི་བཙན་ལྷ་དང་ཆུ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དང་དམག་དོན་གདོང་གཏུག་བྱས་ནས། ལོ་རྒྱུས་ཐོག”བཙན་ལྷ་ཆུ་ཆེན་གྱི་འཐབ་འཁྲུག”ཟེར། ཆན་ལུང་ཞེ་གཅིག(༡༧༧༦)ལོར་ཆུ་ཆེན་རྒྱལ་པོ་རྩ་བ་ནས་ཕམ་རྗེས། ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དམག་དཔུང་གིས་ཆུ་ཆེན་གྱི་མི་ཉིས་སྟོང་ཙམ་པེ་ཅིན་དུ་འཛིན་སྐྱེལ་བྱས་ནས”མཆོད་འབུལ་ཁང་ནང”ནས་མང་ཕྱོགས་བསད་མཐར། གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་ལ་མཁས་པའི་མི་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་ཞང་ཧྲན་ལ་བསྐྱལ་ནས་གནས་སྡོད་བྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ། ཕོ་བྲང་ནང་རྟེན་འབྲེལ་བྱུང་དུས་གླུ་དང་ཞབས་བྲོ་རྩེ་རུ་བཅུག དེ་ནས་བཟུང་ཆུ་ཆེན་གྱི་མི་དེ་རྣམས་ཞང་ཧྲན་ལ་བསྡད་ནས། ཁོ་ཚོ་སྡོད་པའི་གྲོང་སྡེ་ལ་”ཧྥན་ཙི་གྲོང་སྡེ”ཞེས་མིང་བཏགས་པ་རེད།

གོང་མ་ཆན་ལུང་སྐུ་གཤེགས་རྗེས། ཅ་ཆིང་ལོ་རབས་ནང་། ཞང་ཧྲན་དུ་སྡོད་པའི་བཙན་ལྷ་དང་ཆུ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀྱིས”བཟུང་དམག”དང”ངོ་ལོག་པ “ཞེས་པའི་མཚང་མིང་དོར་ཏེ། ཁོ་ཚོའི་མི་རབས་རྗེས་མ་ལ་མཐོང་ཆུང་དང་བརྙས་བཅོས་མི་ཐེབས་ཆེད་རང་ཉིད”མིའོ་རིགས་ཀྱི་མི”རུ་མིང་གཡར་བས། མི་རབས་རྗེས་མས་ཀྱང་”མིའོ་རིགས”རེད་སྙམ་པའི་གོ་ལོག་བྱུང་། འདི་ནི་པེ་ཅིན་ཞང་ཧྲན་གྱི་རྒྱལ་རོང་བོད་རིགས་ཀྱི་གྲོང་སྡེའི་འབྱུང་ཁུངས་རེད།